Ahmad Valipour

Despite the considerable decrease in the area of forests in Kurdistan province in recent years, the forest per capita in this province is still more than that of the whole country. However, due to the uneven distribution, some areas have extremely low forest cover. Afforestation with specially native species and the participation of local people in afforestation projects is one of the approaches of increasing tree cover that has been prepared and implemented with various goals. Following a national afforestation program, the Participatory Economic Afforestation project has been implemented in several regions in Kurdistan province. This study was conducted to evaluate the quantitative and qualitative characteristics of the seedlings, the percentage of survival and the success of the both afforestation projects of Towar-mala in Sanandaj (650 ha) and the forest park of Gawshan Dam in Kamyaran (545 ha) in five and three years after implementing respectively. In order to this, considering a minimum sampling percentage of 10%, the biometric characteristics of the established seedlings, including collar diameter, height, crown diameter, and freshness and health of the seedlings were measured and recorded using the transect sampling method. In addition to the descriptive analysis of the seedlings’ characteristics, the effect of physiographic factors on them was also analyzed. The results of cluster and factorial experiment analyses showed that in Towar-mala project with the predominance of almond trees (89.6%), wild pistachio and other species, seedlings located in northwest directions, slopes of 20-30% and elevation of 2300 - 2200 m (a.s.l.) had the better performance and freshness than other seedlings. In this region, 66.8% of the 11,000 pits surveyed had seedlings. The average diameter, height and crown diameter of Towar-mala seedlings were measured as 8.2 mm, 53.7 cm and 39.3 cm, respectively. Based on the results, in the Gawshan Dam project, with the presence of almond trees (58.5%), wild pistachio (23.3%) and other species, seedlings located in the eastern direction, slopes of 20-30% and elevation of 1700-1800 m (a.s.l.) above sea level had better performance characteristics and vitality. In this region, 67.1% of the 464000 pits surveyed had seedlings. The average diameter, height and crown diameter of Gawshan seedlings were measured as 6.8 mm, 37.0 cm and 23.4 cm, respectively. Observations showed that in the both regions, livestock grazing, desiccation, pest and fire were of important threats to seedlings. According to the findings, the success of these projects in terms of the percentage of establishment has been evaluated as appropriate, but it is necessary to continue caring and irrigation the seedlings in the dry season. The diversity of species planted in these projects is not acceptable, and due to the very large contribution of only one species, it seems that some goals of the plan, including the development of ecotourism, cannot be realized. It is suggested to carry out the social evaluation of the projects from the local communities viewpoint. It is also necessary to carry out afforestation projects within the framework of comprehensive land development and management plans, rather than as fully separate one.

Accurate assessment of forest above-ground biomass (AGB) is essential for sustainable forest management. Estimation of forest biomass is necessary for studies such as greenhouse gases, estimation of carbon stored in forest resources and climate change models. Also, the forest biomass represents the production rate per unit area. In this research, the optical image data of Sentinel-2 satellite was used to estimate the above-ground biomass of the forest in the area of 285 hectares of the forests in Ilam province. 124 square-shaped samples with 20 × 20 meters dimension were located on the ground using a systematic random technique. Some characteristics of a total of 508 trees (single stem and sprout-clumps), including the major and minor crown diameters were measured in the sample area. Depending on whether the trees are single stem and sprout-clump, suitable allometric equations were used to calculate the above-ground biomass based on the measured characteristics. Finally, the total above-ground biomass was calculated for all trees in each sample plot. In order to estimate the above-ground biomass, MSI sensor images of Sentinel 2 satellite were used at the level of L2A corrections. Using spectral ratios, vegetation indices were calculated.r. Elevation, slope and aspect maps of the study area were also prepared as non-spectral auxiliary data for a better estimate of biomass. In the next step, the corresponding spectral values of the sample plots were extracted from the main bands, vegetation indices and non-spectral auxiliary data. 70% of the samples and stepwise multiple regression method were used for Biomass modeling and the models were validated using the remaining 30% of the data. The results showed that in the use of the main bands alone, the model obtained from red and near infrared bands with RMSE=50.47 t/ha and R2=0.267 and in the combined use of the main bands and vegetation indices, the model obtained from RVI showed higher accuracy with RMSE=49.98 t/ha and R2=0.271. Moreover, the use of non-spectral physiographic data did not improve the results. The results showed that the estimation of biomass using Sentinel 2 satellite images and the use of multiple regressions in the studied area cannot be done with acceptable accuracy. In the next step, the estimation of above ground biomass was done using the random forest regression model. The results withR2=0.55 and RMSE=27.59 t/ha showed the better performance of the random forest regression model than the multiple linear regression model in estimating the above-ground biomass of the forest.

The purpose of this research was to evaluate the place and importance of natural resources (NRs) in the economic, social and cultural development programs of the Islamic Republic of Iran and the operational plans (budget) of Kurdistan province and the related changes. In order to study the trends of NRs status in the management and planning of the country, four recent development programs (programs 3-6) were analyzed. This research was carried out by using documents, data and statistical information provided by Management and Planning Organization of Kurdistan Province and the department of budget, planning and project coordination of the provincial department of NRs Management. Several methods such as documentary analysis, library research, comparative assessment and content analysis were used to collect and analyze data. The results showed that the structure of the mid-term development programs of the country did not go through an evolutionary orientation. No distinct chapter was assigned to NRs management in the development programs and its related issues were discussed in chapters agriculture, water and environment management. The most share of legal articles dedicated to NRs management were seen in the 4th, 3rd, 5th and 6th programs respectively. In the third program, national land allocation for various projects, as well as issues related to rangeland management, have received more attention. Sustainable management of forests, Enforcing NRs public lands ownership and lands audit were emphasized in the fourth program, while watershed management was the core issue in the fifth and sixth programs among NRs topics. The amount of the rangeland sector budget was declining during the programs, although a considerable share of the budget was allocated to watershed management particularly in the 6th program. Development of gardens in both low-yielding rainfed and steep areas of NRs lands (rangeland and forest) had commonly intended in all the programs. Lack of attention to the promotion and education of sustainable use of NRs as well as allocating inadequate budget to this sector were of the considerable weaknesses of the programs. All in all, the fourth program paid more attention to NRs compared to the other programs. The percentage of budget realized in the third and fourth programs was higher than the fifth and sixth programs (80% < versus < 60%) Although the sharp growth (fivefold) of the nominal amount of budget in the 6th program is promising at first glance, but inflation-adjusting showed that the budget of NRs sector has decreased during 2000 to 2021. Therefore, after the adjustment, the monetary value of the fourth program budget was the highest and followed by the third, sixth and fifth programs respectively. Comparison of the budget of NRs management sector to other executive organizations of Kurdistan indicated the declining share of NR from 1.6% to 0.6% of total provincial budget during recent 20 years.

جوانه زنی یکی از مهم ترین مراحل رشد گیاه است که در محیط های طبیعی تحت تأثیر تنش-های مختلف قرار می گیرد. این تحقیق به منظور بررسی اثر تعدادی از پرایم های موثر بر جوانه زنی و افزایش کیفیت نهال های تولیدی بذر بلوط وی ول Quercus libani، انجام شد. برای پرایمینگ، از هشت تیمار شاهد، استراتیفیکاسیون، سولفات روی ( g/L5)، اوره ( g/L10)، نیترات پتاسیم (5/1 درصد)، اسید جیبرلیک (mg/L 200)، اسید هیومیک (mg/L 750) و هیدروپرایمینگ استفاده و سپس بذور در گلدان کشت شدند. داده ها، در قالب طرح کاملاً تصادفی با شش تکرار جهت بررسی و مقایسه صفاتی نظیر سرعت جوانه زنی، خشبیت نهال، قطر ساقه چه، طول ساقه چه، وزن خشک ساقه چه، تعداد برگ، سطح برگ (LA)، سطح ویژه برگ (SLA)، وزن خشک برگ، قطر ریشه چه، طول ریشه چه، حجم ریشه چه، وزن خشک ریشه چه، مورد مطالعه قرار گرفتند. در پایان تجزیه و تحلیل داده ها، مقایسه میانگین ها نسبت به شاهد، پاسخ به فرضیات مطروحه و نتیجه گیری با استفاده از مدل های آماری استاندارد انجام شد. بر اساس نتایج، پرایمینگ، کمترین اثر را بر شاخص های صفات برگی (تعداد برگ، LA، SLA و وزن خشک برگ) داشت، به طوری که تنها LA و وزن خشک برگ در سطح 5 درصد با بیشترین تأثیر پذیری از اسید جیبرلیک معنی دار شدند. در صفات مرتبط به ساقه چه، طول و وزن خشک ساقه چه به اسید جیبرلیک و هیومیک اسید به ترتیب در سطوح احتمال 5 و 1 درصد واکنش معنی داری نشان داده اما این تیمارها بر قطر ساقه چه بی اثر بودند. بهترین عملکرد، در نتایج صفات شاخص ریشه چه مشاهده و ثبت شد. در این بخش عملکرد هر چهار صفت طول، وزن خشک، حجم و قطر در سطح احتمال 1 درصد، نسبت به شاهد تحت اثر تیمارهای استراتیفیکاسیون، نیترات پتاسیم و جیبرلیک اسید، معنی دار شدند. بهترین نتایج این تحقیق در صفات سرعت جوانه زنی و خشبیت نهال ها نمود پیدا کرد. بهترین تیمار موثر بر سرعت جوانه زنی و در صفت خشبی شدن نهال ها، توسط هیومیک اسید به دست آمد. در بررسی جدول ضرایب همبستگی، بهترین نتایج مربوط به صفت سرعت جوانه زنی بود. این صفت با اکثر صفات، همبستگی قوی و معنی داری داشت. نکته دیگر همبستگی و تأثیر وزن خشک برگ با وزن خشک ریشه چه و ساقه چه بود. این صفت با هر دو، رابطه مستقیم، اما در سطح معنی داری (1 درصد) با وزن خشک ساقه چه بیشتر مرتبط بود.

پژوهش پیش رو با هدف مطالعه پیامدهای تغییرات اقتصادی- اجتماعی سال های اخیر (از سال 1397 به بعد) بر رفتار و نگرش جوامع محلی با جنگل های زاگرس شمالی و مقایسه میزان وابستگی معیشتی آنها به منابع جنگلی نسبت به سال های گذشته (قبل از وقوع تحولات مذکور) بود. برای این منظور بررسی منابع درآمدی مردم محلی، تعیین سهم جنگل در معیشت آنان، مقایسه آن با سالهای قبل از وقوع تحولات اخیر، مطالعه نگرش ساکنان کنونی منطقه نسبت به جنگل و مقایسه آن با سالهای قبل از وقوع تحولات اخیر و مطالعه رفتار مردم محلی با منابع جنگلی و مقایسه آن با سالهای قبل از وقوع تحولات اخیر صورت گرفت. این پژوهش در بخش آرمرده در طرح ساماندهی گلازنی، که موضوع یک مطالعه کامل آینده پژوهی در سال 1391 بود، انجام شد. تمام ساکنان منطقه شامل 12 روستا و کوخ و 42 خانوار مورد مطالعه قرار گرفتند. متغیرهای تحقیق شامل منابع درآمدی خانوار، هزینه های خانوار، میزان وابستگی معیشتی خانوارها به جنگل و نگرش جامعه محلی به جنگل بود که با از طریق پرسشنامه و مصاحبه با مردم محلی و سرپرستان خانوارها سنجش و اندازه گیری شد. به منظور مقایسه نگرش جامعه محلی در دو مقطع زمانی، آزمون Legacy Dialogs و برای مقایسه درآمدهای ( کل، جنگل و سایر) سال 1391 با سال 1399 پس از تورم زدایی از آزمون t یک نمونه ای استفاده شد. نتایج نشان داد که اکثر پاسخگویان در دامنه سنی 30 تا 40 سال و دارای تحصیلات ابتدایی بودند. جمعیت بیشتر خانوارها 4 و 5 نفره بود. متوسط درآمد ناخالص خانوارها 108 میلیون تومان بود که بیشترین سهم آن متعلق به دامداری (8/47%) بود و سایر درآمدها (5/25%)، جنگل (6/18%) و کشاورزی (5/8%) در رده های بعدی قرار داشتند. از بین منابع بهره برداری شده از جنگل، گیاهان خوراکی و دارویی بیشترین سهم (6/22%) از درآمد را به خود اختصاص داده بود و پس از آن علوفه درختی (گلا)، علوفه کف جنگل و زراعت زیراشکوب قرار گرفت. مازو، سقز و زغال کمترین سهم از درآمدها را در بین محصولات جنگلی داشتند. مقایسه درآمدهای سال 1399 با سال 1391 نشان دهنده افزایش معنی دار درآمد کل و همچنین افزایش معنی دار سهم جنگل در درآمد کل خانوار از 5/6 درصد به 2/18 درصد بود. برخلاف نتایج درآمدها، ارزیابی نگرش مردم محلی در مورد بهره برداری از محصولات جنگلی بیانگر کاهش بهره برداری از این منابع نسبت به گذشته است. تمام پاسخگویان اعلام کردند که نگرش آنها در مورد گلازنی، چرای دام، حفاظت و احیای جنگل، زراعت زیر اشکوب، طرح های توسعه باغات، تبدیل جنگل به زمین کشاورزی و قطع درختان جنگلی در حال حاضر و قبل از بروز تحولات اخیر یکسان بوده است. از نظر پاسخگویان تبدیل زمین و زراعت زیرآشکوب عمدتا به دلیل نیاز مالی و فقر انجام می شود. همچنین گلازنی و چرای دام را کاری سودمند برای جنگل و درختان می دانند که به روش درست و با در نظر داشتن حفاظت جنگل انجام می شود. آنها بر این باور بودند که فقط درختان خشک توسط مردم قطع می شود و با توجه به اهمیت جنگل در تامین معیشت آنها و علاقه به جنگل در حفاظت و بازسازی جنگل با پشتیبانی دولت مشارکت می کنند. از نظر بیشتر مردم محلی، طرح های توسعه باغات درآمدزا هستند و انگیزه مناسبی برای حفاظت جنگل ایجاد می کنند اما باید در اراضی کشاورزی و لکه های خالی داخل جنگل انجام شود.

در جهان امروز تخریب و نابودی عرصه های طبیعی در اثر استفاده غیراصولی و بدون مدیریت ازجمله مشکلاتی است که جوامع بشری با آن مواجه است. شهرستان قروه در استان کردستان منطقه-ای مهم در تولید محصولات کشاورزی، دامی، منابع معدنی و تولیدات صنعتی است. به سبب تخریب عرصه های طبیعی برای برداشت هرچه بیشتر و رقابت بر سر استفاده هرچه افزون تر و منتفع شدن از این منابع، سبب بروز اثرات و پیامدهای منفی متعددی زیست محیطی شده است. این پژوهش درصدد شناسایی و تجزیه وتحلیل عوامل مؤثر بر تخریب منابع طبیعی و ارائه راهکارهای مناسب برای مقابله با این عوامل و تعیین اولویت آن ها در شهرستان قروه است. برای این منظور از روش تحقیق علوم اجتماعی و تکنیک های گوناگون برای تهیه ابزار جمع آوری داده ها، شناسایی معیارها و شاخص ها، رتبه بندی عوامل و تصمیم گیری. با استفاده از روش های توصیفی و تحلیلی تصمیم گیری سلسله مراتبی AHP برای واکاوی مسئله استفاده شد. عوامل، معیار ها و زیرمعیارها با نظر کارشناسان خبره نهایی و درخت سلسله مراتبی تشکیل گردید. جهت گردآوری داه ها از پرسشنامه های برای انجام مقایسات زوجی به روش AHP و طیف لیکرت بهره گرفته شد. نتایج نشان داد؛ زیر معیارهای عدم جدیت کافی در برخورد با تخلف و تخریب (وزن 0.537)، روند طولانی رسیدگی به جرائم (وزن 0.515)، عدم حمایت از ضابطین دادگستری در امور جنگل و مرتع، صدور احکام غیر بازدارنده (وزن 0.493)، عملکرد سلیقه ای کارشناسان دادگستری (وزن 0.449)، عدم حمایت قانونی و معیشتی دولت از مأمورین حفاظتی (وزن 0.338) و ناکافی بودن ضمانت اجرایی (وزن 0.313) دارای بالاترین رتبه ها و 7 معیار صدور پروانه چرای بدون ضابطه (وزن 0.014)، ناسازگاری برخی طرح ها با اکوسیستم مرتعی (وزن 0.014)، عدم رعایت اصول بهره برداری (وزن 0.017)، عدم توجه کافی به بستر اجتماعی در تهیه طرح (وزن 0.017)، عدم شناسایی ظرفیت برداشت منابع (وزن 0.017)، روش نامناسب بهره-برداری (وزن 0.017) و عدم انطباق مدت زمان چرای مجاز با واقعی (وزن 0.018) با پایین ترین رتبه یا وزن در تخریب منابع طبیعی شهرستان برآورد گردیدند. در این راستا راهکارهایی جهت مقابله با تخریب منابع طبیعی منطقه پیشنهاد و نهایی شد و در پایان بعد از اخذ نظر کارشناسان و رتبه بندی آنها با استفاده از پرسشنامه، تعداد 4 راهکار مربوط به هریک از عوامل اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، فنی، سیاسی-اداری، قانونی و طبیعی بعد از تجزیه و تحلیل و محاسبه نمره جذابیت نهایی به عنوان راهکارهای برتر مقابله با عوامل تخریب منطقه شناسایی گردیدند. با توجه به اینکه این پژوهش عوامل مؤثر در تخریب منابع طبیعی شهرستان را شناسایی و جهت مقابله با آن راهکارهای لازم را ارائه نموده است، امید است که بتواند کمک حال مدیران در حل مشکلات زیست محیطی منطقه قرار گیرد.

Fire is one of the main factors affecting forest ecosystems. The main purpose of this research is to investigate the response of oak species to fire in the forests of Sarvabad city in Kurdistan province. For this study, three burned forest areas with time intervals of two years, four years and ten years after the fire and almost similar physiographic conditions were selected. In each area, using a GPS device, a stand with an area of 4 hectares was determined for this research. In the selected stands, for all burned trees, by performing full calipering, the number of sprouts generated after the fire was recorded according to the type sprouts (i.e., root and stem sprouts). In each sprouts group, diameter and height of dominant sprouts produced after the fire and the diameter of collar diameter of burnt trees were measured. Based on the results of this study, there is a significant difference in the frequency of root sprouts and stem sprouts formed after fire among the three studied masses (p <0.01). In the studied stands, the frequency of root sprouts is significantly higher than stem sprouts. In the three studied stands, there was a significant difference between Q. brantii, Q. infectoria and Q. libani species in terms of the number of root sprouts and the highest number of sprouts was recorded for Q. brantii. According to the results, the diameter of the dominant sprouts in the three stands has a significant difference. There was no significant difference in diameter increment of sprouts among the three studied stands. The height of the dominant sprouts produced after the fire in the studied stands had a significant difference. The highest (2.3) and the lowest height (1.4 m) of dominant sprout are related to Maziben and Degaga standss, respectively, and its value in Sarvabad stand is 1.6 m. The result of comparing the diameter increment shows that there is no significant difference among the studied stands in terms of this index. The difference in height of the dominant sprouts produced after fire in the studied stands is statistically different. he results of this study showed that oak species, especially Q. brantii, have the ability to regenerate the forest after fire due to their high ability of sprout generation (root and stem sprouts). The results related to the diamer and height increments of the dominant sprouts produced after the fire show the rapid regeneration of these species after the fire. Carrying out silvicultural interventions on burned stands can guarantee their survival.

One of the most important factors that has always threatened the survival of the Zagros forest habitat is fire. The effects of fire on the different regions, regardless of the origin (natural or artificial), de-pending on the local climate, intensity and duration of fire, ground cover plant and habitat conditions, are very different. In this study, to assess a response of Iranian oak species to fire, three oak stands with almost similar physiographic conditions, each with an area of two hectares, located in Qalehgah, Qori Qaleh and Chalabeh in Ker-manshah province with a history of 5, 10 and 15 years of fire, were selected. In the selected stands, using 100 percent inventory, species and diameter of burnt trees, the number and type sprouts (i.e., root and stump sprouts) formed after fire, diameter and height of domi-nant sprouts in each sprouts group and two perpendicular crown di-ameters of each group were measured. In the studied stands, the fre-quency of root and stump sprouts, diameter, height, crown area, di-ameter, height and crown increments of dominant sprouts, formed after fire, were compared. The frequency of root sprouts is signifi-cantly higher (P<0.01) than the frequency of stem sprouts. The dif-ference between the studied stands in terms of the diameter index of the sprouts is significant at the error level of five percent. The result of comparing the diameter increment of the dominant sprouts showed that there is no significant difference between the stands in terms of this index (P = 0.058). The difference in height of the dom-inant sprouts is significant at the error level of five percent (P <0.05). The height increment of the dominant sprouts in the studied stands has a significant difference at the error level of one percent (P < 0.01). Comparison of crown area of sprouts indicated that there was no significant difference between the stands in terms of this in-dex (P = 0.616). Iranian oak species due to strong coppicing ability reacts to fire by producing root and stump sprouts. The results of in-vestigation of diameter, height and crown area increments of the dominant sprouts demonstrate the ability of this species to regener-ate in burnt stands.

جنگل ها از مهم ترین عناصر ترسیب کننده کربن، تعدیل آب وهوا و منابع اصلی تأمین و تغذیه آب های زیرزمینی و سطحی هستند. با توجه به تغییرات اقلیمی، گسترش آفات و بیماری ها و همچنین فشار بیش ازاندازه بهره برداران از این منابع با ارزش، کمیت و کیفیت آن روبه افول است. از این رو حفاظت و مدیریت آن امری ضروری است. بدین منظور در پژوهش حاضر اثرات برش بهداشتی اجرا شده در سال 1392 به منظور کنترل آفات و بیماری ها در جنگل های بلوط سامان عرفی قمر آلی در شهرستان گیلانغرب استان کرمانشاه، پس از گذشت 5 سال از نظر ویژگی های کمی و کیفی جست ها و جست گروه های تولیده شده ارزیابی شد. به این ترتیب ویژگی های قطر کنده مادری، تعداد جست، قطر و ارتفاع جست، قطر و مساحت جست گروه، شادابی جست و میزان سرچر شده اندازه گیری و ثبت شد. تجزیه و تحلیل آماری برای مطالعه اثر قطر کنده مادری بر ویژگی های جست دهی، توصیف وضعیت جست دهی و تحلیل همبستگی ویژگی های جست دهی انجام شد. نتایج نشان داد که 91% پایه های قطع شده حداقل یک جست تولید کردند و در پایه هایی که عامل خسارت در آن ها صرفاً آفت بود، توانایی جست دهی بالاتری نسبت به پایه های بیمار مشاهده شد. به طور متوسط در هر جست گروه 2/4 جست وجود داشت که میانگین قطر و ارتفاع غالب آنها با گذشت چهار سال از آغاز جست دهی، به ترتیب 2 و 20 سانتیمتر بود. بررسی اثر قطر کنده مادری نشان داد که بیشترین تعداد جست در طبقه قطری 15-10 و بیشترین قطر و ارتقاع جست در کنده های با قطر 25-20 سانتیمتر بود. میانگین قطر و مساحت تاج جست گروه به ترتیب 48 سانتیمتر و 41/0 متر مربع بود و بیشترین مقدار این ویژگی ها در کنده های با قطر 25-20 سانتیمتر مشاهده شد. با توجه به وجود چرای دام در منطقه، آثار سرچر شدن در بیشتر جست ها وجود داشت اما 78% آنها در گروه شاداب و خیلی شاداب قرار داشتند. تحلیل همبستگی بیانگر اهمیت زیاد قطر کنده در تعیین ویژگی های جست دهی مانند تعداد جست، قطر، ارتفاع و مساحت تاج آنها بود، به طوری که هر چه قطر کنده بیشتر باشد اثر مثبت و معنی داری بر این ویژگی ها دارد. این پژوهش نشان داد که قطع درختان بلوط آلوده به بیماری و آفت در شرایطی که با تیمارهایی مانند تاجبری قابل احیا نیست، قطع می تواند یک دخالت مدیریتی مناسب باشد. چرا که حداقل از گسترش بیماری جلوگیری می کند و همچنین پایه شاخه زاد دیگری در جنگل جایگزین می شود. با توجه به نتایج این تحقیق به منظور حفظ توانایی جست دهی، ضروری است قطع درختان به تاخیر انداخته نشود و در هر مرحله کارشناسان متوجه بیماری شدید درختان شدند، بهتر است قطع انجام شود.

بهره برداری به عنوان یکی از ماموریت های چهارگانه سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری نقش مهمی در مدیریت منابع طبیعی کشور دارد. بهره بردرای سنتی و محلی تولید و خدمات جنگل از گذشته تا به امروز به ویژه توسط روستاییان انجام شده است. با شکل گیری نخستین سازمان رسمی برای مدیریت جنگلها تلاش ها برای قانونمند کردن بهره برداری ها آغاز شد و در این راستا قوانین، آیین نامه و دستورالعمل های مختلف تصویب و اجرا شده است. با این حال برخی از بهره برداری ها در چارچوب قانون انجام نمی شود و منجر به شکل گیری دعاوی حقوقی در مراجع قضایی می شود. این مساله به چالش بزرگی بین مردم و مدیریت رسمی تبدیل شده است. هدف این پژوهش، مطالعه پرونده های بهره برداری غیر قانونی (تخریب-تصرف و تخلف) در جنگل های زاگرس شمالی در شهرستان بانه به منظور تجزیه و تحلیل عوامل کلیدی دعاوی مذکور بود. در این مطالعه با استفاده روش اسنادی، 132 پرونده تخریب-تصرف و تخلف ده سال اخیر (1398-1388) از روستاهای مختلف شهرستان مطالعه شد. ویژگی ها و عوامل کلیدی دعاوی شامل عوامل مربوط به متهم/ مجرم و عوامل مربوط به فرایند دادرسی از پرونده ها استخراج و تجزیه و تحلیل شد. نتایج به تفکیک پرونده های تخریب-تصرف و تخلف ارائه شد. بر اساس آن ویژگی هایی مانند سن، جنسیت، وضعیت تاهل، سواد، تعداد اعضای خانوار، دفعات تکرار جرم، وضعیت مالی، جایگاه اجتماعی و شغل متهم/مجرم مشخص شد. همچنین عوامل مربوط به فرایند دادرسی مانند فاصله محل وقوع جرم تا شهر، تا جاده، تا زمین های کشاورزی، مساحت اراضی ملی و کشاورزی روستای محل جرم، وضعیت سند، ویژگی های فیزیوگرافی محل وقوع جرم (شیب و ارتفاع از سطح دریا)، شیوه اطلاع از وقوع جرم، نوع بهره برداری انجام شده، کاربری فعلی اراضی، تعداد و نوع مواد قانونی مورد استناد در دادرسی، نوع مجازات تعیین شده، مراحل تجدیدنظر خواهی، مدت زمان دادرسی و میزان جریمه نقدی تعیین شده نیز تجزیه و تحلیل شد. با توجه به موضوع و محتوای پرونده ها پیشنهاد شد اطلاع رسانی جرم های بهره-برداری جنگل، آموزش و ترویج ارزش منابع طبیعی، افزایش گشت زنی و مراقبت، نظارت بیشتر بر پروژه های عمرانی، کوتاه نمودن فرایند دادرسی و ایجاد دادسرای تخصصی منابع طبیعی و محیط زیست در دستور کار دستگاه های متولی قرار گیرد. تاکید می شود؛ توجه و اهتمام به جلب مشارکت عملی و واقعی مردم در حفاظت، احیا و بهره بردرای جنگل در چارچوب طرح های جنگلداری ضروری است. علاوه بر این، در نظر گرفتن نیازهای معیشتی جوامع محلی و بهره گیری از ظرفیت های قانونی می تواند نقش مهمی در حل و فصل برخی از دعاوی ایفا کند.

Western oak forests located in the Zagros Mountains, with an area of 5.5 million hectares, have the largest share (40%) of Iran's forests and have an important impact on water supply, climate regulation and the establishment of socio-economic balance of the country. The present study was conducted to investigate the trend of changes in biometric indices in Kocher forest, Baneh city, Kurdistan Province, Iran. To achieve this goal, the study forest with an area of 4559 hectares in the southwest of Baneh city and in Armardeh basin was selected. Fifty permanently dismantled samples were recovered after 14 years (2005-2019). After determining the center of the sample plot, retrieving the trees inside each sample plot at the end of the period (2019) using azimuth and the distance of the trees to the center of the sample plot that was recorded at the beginning of the period (2005); were carried out. Trees with equal breast diameter and larger than 5 cm and wooden bases with a diameter of less than 5 cm were recorded in the entire area as regeneration in two height classes less than and more than 2 meters by species. In each sample plot, indices of total height and two diameters perpendicular to the crown were recorded for control trees (the tree closest to the center of the sample plot and the thickest tree inside the sample plot). Comparison of tree distribution pattern in diameter, height and canopy classes were compared at the beginning and end of the period. Tree mortality rates (cut and dried) as well as regeneration by species were recorded. The results showed that the average diameter of trees (excluding species) was 2.41 mm per year, the average height growth is 12.59 cm per year, and the average growth of the crown surface is 10.22 square meters per year. The results also indicated that at the beginning and end of the period (2005-2019), between the distribution pattern of trees, there is a significant difference in diameter classes equal to the chest and crown surface, while there is no significant difference in the total height classes.

هدف اصلی این پژوهش شناسایی نقش زنان در فعالیت های مختلف مرتبط با مدیریت منابع طبیعی در روستاهای جنگلی کرمانشاه است. برای انجام این مطالعه چهار روستای چهار زبر، ده سفید، گوهرآباد و کاشنبه لک در بخش ماهیدشت کرمانشاه انتخاب شد. جامعه آماری تحقیق تمام زنان ساکن این روستاها به تعداد 153 نفر بود. با توجه به ماهیت موضوع و اهداف تحقیق، این پژوهش با روش پیمایشی انجام گرفت و ابزار اصلی مورد استفاده برای جمع آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز پرسشنامه بود. مشخصات عمومی خانوار و ویژگی-های فردی پاسخگویان، نقش زنان در فعالیت های مختلف، نقش زنان در مدیریت و تصمیم گیری درآمدها و نحوه هزینه کرد و ارزیابی میزان شناخت زنان روستایی در مورد منابع طبیعی (جنگل ها و مراتع) پیرامون محل زندگی خود در چارچوب پرسشنامه ها ارزیابی شد. فعالیت های روستایی در 11 محور شامل خانه داری، کشاورزی، دامداری، سبزیکاری، باغداری، پرورش مرغ، منابع طبیعی، فعالیت های اجتماعی، اوقات فراغت، فعالیت های مذهبی و سایر فعالیت ها طبقه بندی شد. در هر کدام از این زمینه ها، فعالیت-های مرتبط تا حد امکان مشخص شد و برای هر فعالیت سه ویژگی زمان صرف شده، تکرارپذیری و افراد مشارکت کننده به صورت خوداظهاری از زنان سوال شد. نتایج نشان داد که میانگین سن زنان شرکت کننده در تحقیق 46 سال، یک سوم آنها بیسواد بوده و با میانگین اقامت 38 سال، رضایتمندی زیادی از زندگی در روستا و تمایل کم به مهاجرت داشتند. نزدیک دو سوم خانوارها در طقه درآمدی پایین یا متوسط قرار داشتند و راهبرد اصلی تامین معیشت آنها کشاورزی – دامداری بود. بعد خانوار در این منطقه 3/3 بود و ارتباط همه آنها با اداره منابع طبیعی کم و خیلی کم بود. بر پایه زمان نرمال شده مشخص شد که بیشترین میانگین زمان صرف شده روزانه در فعالیت های خانه داری به آشپزی، در کشاورزی به وجین، در سبزیکاری به برداشت، در پرورش مرغ به مراقبت از جوجه ها، در باغداری به حفاظت باغ، در دامداری به فراوری مواد لبنی، در منابع طبیعی به جمع آوری قارچ و گیاهان خوراکی، در اجتماعی به همیاری، در مذهبی به مراسم ها و در اوقات فراغت به دیدن تلویزیون اختصاص می یابد. بر این اساس بیشترین زمان فعالیت زنان به ترتیب در خانه داری، دامداری و فراغت بود و منابع طبیعی در رده پنجم فعالیت های زنان قرار گرفت. بر پایه نتایج، زنان فقط در 27% فعالیت های منابع طبیعی نقش داشتند، در حالی که در همه کارهای پیش بینی شده در محورهای خانه داری، دامداری و مرغداری فعالیت می کردند. یافته ها بیانگر این بود که بیشتر زنان کارهای روزمره را با مشارکت و همکاری همه اعضای خانواده، سایر زنان و همسران خود انحام می دادند و پسران کمترین همکاری را با مادران خود در انجام فعالیت ها داشتند. در بخش منابع طبیعی درصد بسیار بالایی از فعالیت ها (7/96%) با مشارکت دیگران انجام می شد. زنان روستایی آشنایی زیادی با گونه های جنگلی و مرتعی و اهمیت جنگل و مرتع داشتند و کمترین شناخت آنها در مورد تعاونی های منابع طبیعی و روش مالکیت بود. به طور کلی میزان شناخت زنان از منابع طبیعی (با میانگین رتبه های طیف لیکرت 45/2) متوسط و متمایل به کم بود و 30 درصد آنان شناخت خیلی کمی نسبت به آیتم های مختلف منابع طبیعی داشتند. در مورد نقش های مدیریتی و تصمیم گیری زنان، میانگین تعداد زنان حاضر در همه فعالیت های دارای شرایط بازاریابی و فروش محصولات، حدود 63 نفر بود و میانگین حضور آنها در بازاریابی و فروش 23 نفر بود. یافته ها نشان داد که زنان روستایی در بخش کشاورزی و دامداری بیشترین و در بخش هایی مانند منابع طبیعی کمترین اختیار را در زمینه تصمیم گیری در مورد درآمدها و هزینه ها داشتند. تحلیل همبستگی نشان داد که از بین ویژگی های فردی، خانوادگی و اجتماعی زنان، سن، فعالیت مذهبی و تمایل به مهاجرت دارای رابطه منفی و زمان فعالیت دارای رابطه مثبت و معنی داری با نقش در مدیریت و تصمیم گیری منابع طبیعی هستند. متغیرهای سن، مدت اقامت در روستا و تمایل به مهاجرت نیز رابطه منفی و معنی داری با زمان فعالیت در بخش منابع طبیعی داشتند. زنانی که فعالیت مذهبی بیشتر و تمایل بیشتری به مهاجرت از روستا داشتند شناخت آنها از منابع طبیعی کمتر بود. بر عکس هر چه زمان فعالیت زنان در بخش منابع طبیعی بیشتر بود و نقش بیشتری در مدیریت و تصمیم گیری برعهده داشتند، شناخت آنها از منابع طبیعی به طور معنی داری بیشتر بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت که عامل تعیین کننده هم در مدیریت و هم در شناخت منابع طبیعی میزان فعالیت در این بخش است و سایر ویژگی ها اثر کمتری بر این متغیرها دارند. در پایان پیشنهاد شد که به منظور بهره گیری از پتانسیل های ویژه زنان در مدیریت منابع طبیعی به ویژه در بخش حفاظت، مشارکت آنان به صور

مدیریت منابع طبیعی به عنوان یک اکوسیستم پیچیده با دست اندرکاران متنوع، با چالشهای ویژه ای همراه است. خواسته های گوناگون و در اغلب موارد متناقض گروه های مختلف، تغییرات آب و هوایی، وابستگی معیشتی جوامع محلی و شرایط جدید سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ضرورت بازنگری در روشهای مدیریت را گریزناپذیر می کند. این پژوهش با هدف تدوین راهبردهای مدیریتی برای بهبود و ارتقای مدیریت منابع طبیعی شهرستان دیواندره با استفاده از رویکرد فرایند برنامه ریزی راهبردی بود. در این راستا ضمن شناسایی عوامل درونی و بیرونی موثر و تعیین موقعیت راهبردی منابع طبیعی شهرستان، راهبردهای مدیریتی مناسب برای این منابع ارائه شد. این مطالعه با روشهای تحلیلی و توصیفی از طریق بررسی کتابخانه ای و فعالیتهای میدانی انجام و از پرسشنامه های ساختار یافته در چند مرحله برای جمع آوری داده ها استفاده شد. دست اندرکاران متشکل از گروه های مختلف موثر بر منابع طبیعی شامل کارشناسان مدیریت اداری - سیاسی شهرستان، کارشناسان فنی منابع طبیعی اداره کل استان و شهرستان، نمایندگان جوامع محلی، نمایندگان سازمانهای مردم نهاد شهرستان، کارشناسان مرکز تحقیقات و اعضای هیات علمی دانشگاه در انجام تحقیق و تکمیل پرسشنامه ها مشارکت نمودند. پس از تدوین بیانیه ماموریت منابع طبیعی دیواندره، لیست عوامل داخلی (قوتها و ضعفها) و خارجی (فرصتها و تهدیدها) موثر بر آن تهیه شد. ارزیابی عوامل داخلی (IFE) و عوامل خارجی (EFE) توسط دست اندرکاران انجام و عوامل بر اساس نمره اختصاص یافته، رتبه بندی شد. ماتریس داخلی – خارجی بر پایه ارزیابی عوامل چهارگانه نشان داد که مدیریت منابع طبیعی شهرستان در موقعیت راهبردی پدافندی قرار دارد. با توجه به این موضوع، ماتریس سوات (SWOT) برای شناسایی راهبردهای سازگار در فضای ضعفها و تهدیدها (WT) تشکیل و منجر به فرموله شدن شش استراتژی برای مدیریت منابع طبیعی دیواندره شد. ارزیابی جذابیت راهبردهای ارائه شده با استفاده از ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM) نشان داد که "نهادینه کردن مشارکت واقعی تمام دست اندرکاران (با تاکید بر جوامع محلی، سازمانهای غیر دولتی) در فرایند تصمیم گیری و برنامه ریزی" و "انجام برنامه ها، طرحها و پروژه ها مطابق دستورالعملهای ابلاغی اداره کل" به ترتیب دارای بیشترین و کمترین اولویت در اجرا هستند. بر پایه یافته های این پژوهش مشخص شد که رویه مدیریتی کنونی منابع طبیعی دیواندره مورد پذیرش دست اندرکاران نیست و تغییر رویکرد مدیریت به سمت بهره برداری از مشارکت دست اندرکاران به ویژه جوامع محلی، ارتقای ابعاد داخلی منابع طبیعی (نیروی انسانی، امکانات و دانش) و تقویت ارتباطهای بین بخشی ضروری است.

جنگلهای زاگرس از گذشته های دور جزو سکونتگاه های انسانی بوده و امروزه نیز یکی از مراکز جمعیتی پرتراکم کشور است. جمعیت زیادی در این جنگلها در روستاهای کوچک و بزرگ زندگی می کنند که معیشت خود را به شکلهای مختلف بهره برداری از جنگل (فروش انواع فراورده های چوبی و غیر چوبی جنگل، چرای دام و بهره برداری علوفه) تامین می کنند. روشها و میزان بهره برداری سنتی از جنگل در بسیاری از مناطق به درستی شناسایی نشده است، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری هم بسیاری از این بهره برداریها را به رسمیت نمی شناسد و اقدامات زیادی هم برای جلوگیری از آن انجام داده است. با این حال در سالهای اخیر با توجه به شرایط اجتماعی اقتصادی و تغییر نگرش این سازمان، رویکرد تعاملی تا حدی جایگزین رویکرد تضاد و تقابل با جوامع محلی شده و بر این اساس سیاستهای مدیریت مشارکتی توسعه یافته است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی و ارزیابی جایگاه راهبردی مهمترین الگوهای بهره برداری از جنگلهای زاگرس شمالی، تعیین عوامل موثر بر آنها و در نهایت شناسایی و رتبه بندی راهبردهای مدیریتی برای بهبود مدیریت الگوهای بهره برداری بود. برای این منظور از چارچوب فرایند مدیریت راهبردی استفاده شد که بر پایه آن در گام نخست در پنج شهرستان جنگلی واقع در منطقه زاگرس شمالی (پیرانشهر، سردشت، بانه، مریون و سروآباد) روستاهای هدف انتخاب شدند. برای انتخاب روستاها از نظر کارشناسان اداره منابع طبیعی هر شهرستان و مشاهده و جستجوی محلی استفاده شد. به این ترتیب در هر شهرستان تعداد ده روستا (در پیرانشهر چهار روستا) با وابستگی معیشتی به جنگل، انتخاب و در هر روستا پنج خانوار که بیشترین ارتباط را با جنگل داشتند، به روش گلوله برفی انتخاب شد. علاوه بر روستاییان، گروههای دیگر دست اندرکاران شامل کارشناسان اداره منابع طبیعی شهرستانها، اعضای هیات علمی دانشگاهها و مرکز تحقیقات منابع طبیعی و سازمانهای غیر دولتی عضو جامعه آماری پژوهش بودند. شناسایی انواع و روشهای غالب بهره برداری از جنگل نیز به طور مداوم و همزمان با تعیین نمونه آماری و مشارکت کنندگان در تحقیق صورت گرفت. به منظور ارزیابی وضعیت اجتماعی – اقتصادی جامعه محلی از ابزارهای پرسشنامه نیمه ساختاریافته و مصاحبه با سرپرست خانوارهای روستایی استفاده شد. در گام بعدی در راستای اجرای فرایند مدیریت راهبردی، پرسشنامه هایی در چند مرحله تهیه شد و به وسیله آنها لیست عوامل داخلی و خارجی موثر بر هر کدام از بهره برداریها و ارزیابی این عوامل، ماتریس داخلی –خارجی، تعیین موقعیت راهبردی، آنالیز سوات و تعیین و اولویت بندی راهبردهای مدیریتی برای انواع بهره برداریها با استفاده از ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM) از دیدگاه گروه های مختلف دست اندرکار انجام گردید. بر پایه یافته ها شغل اول بیشتر روستاییان شرکت کننده در این تحقیق در بانه و پیرانشهر دامداری، در سردشت و مریوان کشاورزی و در سروآباد شغل آزاد بود. منابع معیشتی روستاییان در سه گروه محصولات جنگلی، دامداری و سایر طبقه بندی شد و بیشترین و کمترین سود کل به ترتیب در خانوارهای روستاهای بانه و سروآباد مشاهده شد. بیشترین سود محصولات جنگلی مربوط به شیره سقز بود که در روستاهای مریوان به دست می آمد؛ در حالی که دامداری در روستاهای پیرانشهر رونق چشمگیری را نشان می داد. در این پژوهش الگوهای بهره برداری غالب در جنگلهای زاگرس شمالی شامل گزوگیری، گال مازوج، بذر بلوط، گلازنی-چرای دام، سقزگیری، زغالگیری، هیزم-سوخت، محصولات غذایی-دارویی و گردشگری طبیعت بودند که لیستی از عوامل داخلی (قوتها و ضعفها) و عوامل خارجی (فرصتها و تهدیدها) برای هر کدام از آنها تدوین شد. با ارزیابی عوامل داخلی و خارجی توسط دست اندرکاران، به کمک ماتریس داخلی خارجی، موقعیت راهبردی هر کدام از روشهای بهره برداری مشخص شد که بر اساس آن موقعیت تمام الگوهای بهره برداری در حالت پدافندی قرار گرفت. به این معنی که در الگوهای بهره برداری از جنگلهای زاگرس شمالی ضعفها بر قوت و تهدیدها بر فرصتها برتری دارد. بر پایه این نتایج راهبردهای متناسب با این موقعیت در سه حالت خوشبینانه، حد واسط و بدبینانه برای مدیریت آینده طراحی و جذابیت هر گروه از راهبردها توسط دست اندرکاران مورد ارزیابی و اولویت بندی قرار گرفت. نتایج این پژوهش می تواند به عنوان راهنمایی برای مدیران منابع طبیعی به منظور درک بهتر وضعیت موجود و انتخاب استراتژیهای مدیریتی مورد استفاده قرار گیرد.

Following the nationalization of forests, rangelands, forested lands and natural woodlands of Iran in 1963, auditing public lands from private ownership emerged as one of the most important tasks of Forest, Range, and Watershed Organization (FRWO). Despite half a century from public/private land survey, the duty still underway. Owing to lots of beneficiaries, insufficient funds and equipment, knowledge deficiency, lack of proper laws and organizational problems the project has faced many challenges which leads to conflict between local communities and government. The objective of this study was to formulate the main issues of enforcing public land ownership law in Sarvabad County, Kurdistan Province. Documentary method used and 16 cases were studied among 80 villages of the county. Criteria like completeness of documents, appropriate spatial distribution around the county, and diversity of problems taken into account for case selection. New file Investigated until ensuring theoretical saturation. Considerable attributes of each case extracted to classify and formulation of the challenges. Finally, factors creating the obstacles of public land ownership enforcing classified into related categories. Results showed that in Sarvabad County, public land ownership auditing proceeded Nationalization of Forests and has pursued by the laws of “Conservation and Harvesting of Forests and Rangelands” and “Conservation and Protection of Natural Resources and Forest Reserves”. So far, the lands inside customary borders of 61 out of 80 villages have official documents of ownership. In this study, documents of 16 villages including Nesl, Dorood, Almane, Dare-Nakhi, Dal, Dehkanan, Divaznaw, Dezli, Demeyo, Zalka, Boridar, Khanqah-e Razab, Kalji, Serumal, Jan and Razab were investigated. Auditing of public lands in 87.5 percent of the villages was fulfilled in 1960s immediately after passing Nationalization of Forests law. In 13 cases local people protested the forester’s determination of public lands from private. 12 cases of complaints investigated in the commission of article 56 of Conservation and Harvesting of Forests and Rangelands law and 1 case investigated in the “Land Dispute Settlement Commission of Implementing Article 56 of Conservation and Harvesting of Forests and Rangelands of the Country”. Among 16 investigated villages, the public lands ownership of 10 cases had confirmed juristically and the rest still undergoing. Based on results, challenges facing public land auditing formulated into four pillars. The first pillars was law and regulations challenges. The most important issues of this pillar is ambiguity and lack of transparency in related laws. Generic and identical response of article 56 commission to villagers’ complaints was also a considerable problem in this field. The second pillar is administrative challenges, which covered issues related with expertise capacity and administrative ability of FRWO and other related organizations. Lack of serious attention to people’s complaints, heavy organizational bureaucracy, long delay in response to officials’ requests, incomplete and imprecise delimitation of public land in basic maps of land survey, Iran-Iraq war, civil wars, lack of knowledge and field experts unfamiliarity with public ownership law enforcing are other administrative issues. Infrastructural pillar was included lack of precise maps and appropriate aerial photos, approachability problems, lack of organizational capacity, facilities, and human resources. The forth pillar is socio-economic which indicated insufficient care of beneficiaries to Nationalization law of Forest, local communities’ rights ignorance and subsistence livelihoods.

در سالهای اخیر گستره قابل توجهی از جنگلهای زاگرس به ویژه در استان ایلام تحت تاثیر بیماری زغالی بلوط قرار گرفته که منجر به خشک شدن تعداد زیادی از درختان بلوط ایرانی شد است. پژوهش حاضر با هدف مدلسازی مرگ و میر درختان بلوط ایرانی تحت تاثیر این بیماری در جنگل حفاظت شده دالاب در استان ایلام انجام شد. شناسایی مشخصه های رویشی موثر بر مرگ درخت، شناسایی بازه زمانی موثر بر مرگ درخت و ارائه مدل پیش بینی مرگ و زنده مانی درختان بلوط ایرانی از زیرهدف های این مطالعه بود. به منظور به دست آوردن شناخت کلی از جنگل مورد مطالعه 20 قطعه نمونه 20 آری در راستای خط نمونه ای به طول شش کیلومتر پیاده شده و مشخصه هایی از قبیل قطر یقه، قطر برابرسینه، ارتفاع تنه، ارتفاع کل، دو قطرتاج و درجه خشکیدگی اندازه گیری شد. برای مدلسازی احتمال مرگ درختان بلوط در رابطه با رویش قطری، در هرطبقه قطری از سه اصله درخت خشکیده و سه اصله درخت سالم با استفاده از مته سال سنج نمونه رویشی تهیه شد. نتایج نشان داد که ترکیب گونه ای جنگل دالاب، برودار خالص با فرم دانه و شاخه زاد، تعداد پایه های درختی 153 اصله در هکتار و رویه زمینی آن 6/14 مترمربع در هکتار است. به طور کلی 5/85 درصد پایه ها نشانه هایی از بیماری را داشتند و نسبت آلودگی پایه های دانه زاد و درختان قطور نسبت به پایه های شاخه زاد و کم قطر بیشتر بود. مشخصه های ظاهری درختان مانند قطر یقه، قطر برابر سینه، سطح مقطع، ارتفاع کل و مساحت تاج در شدتهای مختلف بیماری به طور معنی داری با هم تفاوت داشتند. همچنین میانگین رویش قطری سالانه درختان سالم بیشتر از درختان خشکیده بود اما میانگین سن درختان سالم کمتر از درختان خشکیده بود. با توجه به دو بعدی بودن متغیر وابسته، مدلسازی مرگ درختان با استفاده از رگرسیون لجستیک انجام شد. پنج گروه متغیر شامل میانگین رویش، روند رویش، ضریب تغییرات و نوسانات رویش (کاهش و افزایش ناگهانی رویش) از نمونه های رویشی استخراج شد. شاخصهای اطلاعات آکائیک و بیزی برای انتخاب متغیرهای پیش بینی و مدلها مورد استفاده قرار گرفت و به این ترتیب متغیرها و مدلهای دارای مقادیر کمتر این شاخصها انتخاب شدند. مدلهای پیش بینی احتمال زنده مانی در یک فرایند دو مرحله ای به دست آمده و با روش K-fold اعتبارسنجی شد. در پایان مشخص شد که میانگین رویش 50 سال اخیر بیشترین اهمیت را د

تحقیق حاضر با هدف واکاوی عملکرد تعاونیهای منابع طبیعی استان کرمانشاه (مطالعه موردی شهرستان پاوه) انجام شد. برای تعیین جمعیت نمونه در جامعه آماری تحقیق با استفاده از فرمول کوکران و جدول مورگان 300 نفر از بین 5 تعاونی فعال شهرستان انتخاب گردید. جمع آوری اطلاعات به وسیله پرسشنامه ساختاریافته و نمونه گیری تصادفی انجام شد. روایی ابزار تحقیق با استفاده از دیدگاه کارشناسان و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برابر 0.88 احراز شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل همبستگی و رگرسیون گام به گام انجام شد. متغیر وابسته موفقیت تعاونی از سه بعد اجتماعی، اقتصادی و محیطی بود و متغیر مستقل عوامل موثر بر موفقیت تعاونی تعریف شد. بر اساس مقایسه زوجی معیارهای اندازه گیری موفقیت، عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی و عوامل محیطی به ترتیب مهمترین عوامل برای سنجش میزان موفقیت تعاونی ها ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که همبستگی همه متغیرهای مستقل با موفقیت تعاونی معنی دار و مثبت است. شرح وظابف سازمانی و اعتقاد به کار جمعی به ترتیب بیشترین و کمترین همبستگی را با موفقیت نشان دادند. تحلیل رگرسیون بیانگر وجود رابطه مثبت و معنی دار بین موفقیت با برخی از عوامل موثر بود. مدل موفقیت تعاونیها با حضور پنج متغیر و ضریب تبیین تعدیل شده مناسب (0.509=R2Adj) ایجاد شد که در آن متغیر وظایف سازمانی با بیشترین ضریب بتا (0.305= B) مهمترین عامل در موفقیت شناخته شد. بر پایه مقادیر بتای استاندارد، متغیر عوامل اطلاعاتی در روستاهای شمشیر و خانقاه، متغیر حمایت سازمانهای اجرایی در روستاهای چورژی و نسمه و متغیر وظایف سازمانی مشخص در روستای گلال مهمترین عوامل موثر بر موفقیت تعاونیها به شمار می آیند. امتیاز موفقیت کامل تعاونیها بر پایه معیارها و شاخصهای موفقیت طراحی شده در این پژوهش برابر با 32.542 بود. شاخص موفقیت نسبی نشان داد که موفقیت همه تعاونیها کمتر از 50 درصد بود و خانقاه با 44.6 درصد و شمشیر با 33.8 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین موفقیت را به خود اختصاص دادند. با توجه به نتایج این پژوهش، می توان برنامه ها و اقدام های لازم را برای احیا و فعالسازی تعاونی ها طراحی و اجرا کرد. پیشنهاد می شود در برنامه ریزی بازسازی تعاونی ها اولویت بندی شاخصهای موفقیت مطابق نتایج تحقیق حاضر مد نظر قرار گیرد.

این پژوهش به صورت موردی و با هدف بررسی دانش سنتی همزیستی روستاییان با منابع جنگلی محیط آنها در روستاهای جنگلهای زاگرس شمالی انجام شده است. جامعه انسانی مورد مطالعه در تحقیق حاضر اهالی روستاهای دره ناخه، زلکه و دزلی می باشند که معیشت آنها وابسته به منابع طبیعی و دامداری سنتی می باشد. روستاهای پژوهش از توابع شهرستان سروآباد در استان کردستان می باشند. جمعیت روستاهای دره ناخه، زلکه و دزلی به ترتیب 523، 129 و 2731 نفر می باشد، همچنین مساحت سامان عرفی این روستاها به ترتیب 1079، 596 و 12494 هکتار می باشد. جنگلهای موجود در این سامانهای عرفی شاخه زاد بوده و عمدتا از گونه های دارمازو، برودار و بنه است. این تحقیق در طول سال های 1394 و 1395 به صورت کیفی و به روش قوم نگاری با ابزاره های مصاحبه نیمه ساختار یافته وساختار نیافته، مشاهده و مشاهده مشارکتی در طول 59 روز حضور در منطقه انجام شده است. اطلاع رسانان به صورت انتخابی و با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده اند و جمع آوری داده ها تا جایی که محقق دیگر اطلاعات قابل توجهی در مورد موضوع مورد نظر به دست نمی آورد، ادامه یافته است. اعتبار نتایج تحقیق با در میان گذاشتن نتایج تحقیق با افراد اطلاع رسان و درگیر شدن مشارکت جویانه در تمام مراحل تحقیق احراز گردیده است. دانش مرتبط با منابع طبیعی اطلاع رسانان در زمینه های خاکشناسی سنتی، طبقه بندی عوارض سطح زمین، هواشناسی، مقابله با بلایای طبیعی چون سرما، سیل و خشکسالی، رده بندی گیاهی و شناخت از جانوران اهلی و وحشی ثبت و توصیف گردیده است. همچنین شیوه مدیریت عرصه های جنگلی، مرتعی و کشاورزی مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش استفاده از گیاهان مرتعی و درختان جنگلی انواع گونه های گیاهی و درختی به کار برده شده برای استفاده های سوختی، علوفه ای، ابزار، ساختمان، دارویی، زیبایی و خوراکی با ذکر ویژگیهای خاص آنها برای استفاده های مذکور مورد بررسی عمیق قرار گرفته است. سایر زمینه های دانش سنتی مرتبط با منابع طبیعی شامل تقویم محلی، باورها و اعتقادات، فرهنگ وآداب و رسوم و اشعار و ادبیات ثبت شده اند. در کل اطلاعات و دانش اهالی در مورد گیاهان چوبی و غیر چوبی و دامداری بسیار غنی و تکامل یافته تر از بخشهای دیگر بوده است. به طور کلی یافته های این تحقیق نشان دهنده آگاهی غیر قابل انکار روستاییان از جنبه های مختلف

در جنگلهای زاگرس به منظور بهره برداری از جنگل، مردم محلی با استفاده از دانش بومی روشها و فنونی را ابداع نموده اند که تحت عنوان روشهای جنگلداری سنتی شناخته می شود. در چارچوب روشهای جنگلداری سنتی، مدیریت توده های جنگلی با به کارگیری تیمارهای مختلف صورت می گیرد. گلازنی، بهره برداری از چوب، جمع آوری هیزم، برداشت محصولات غیر چوبی و چرای دام از مهمترین استفاده های مردم محلی از جنگلهای بلوط زاگرس است که بر ترکیب و ساختار آنها تاثیر می گذارد. هدف این پژوهش ارزیابی تنوع ساختاری توده های بلوط در الگوهای مختلف مدیریت سنتی در جنگلهای شهرستان بانه، به عنوان نمونه ای از جنگلهای زاگرس شمالی بود. برای این منظور ساختار جنگلهای تحت روشهای مختلف مدیریت سنتی (شاخه زاد روی زمین در هواره خول، شاخه زاد روی درخت در آرمرده، حالت بینابینی در نژو و توده حفاظت شده در آرامگاه نژو) با استفاده از شاخصهای مختلف تنوع ساختاری ارزیابی و مقایسه شد. شاخصهای تنوع شانون، سیمپسون، مارگالف، برگر پارکر، مکینتاش، ضریب جینی، یکنواختی شانون و یکنواختی مکینتاش برای اندازه گیری تنوع ساختاری جنگل مورد استفاده قرار گرفت. سه شاخص تنوع شانون، یکنواختی شانون و سیمپسون علاوه بر فرم اصلی با فرم دیگری بازنویسی و محاسبه شد. داده های مورد نیاز با آماربرداری 90 قطعه نمونه در توده های بهره برداری شده و آماربرداری توده حفاظت شده و ثبت و اندازه گیری مشخصه های نوع گونه، قطر برابر سینه، ارتفاع، تعداد و مبدآ پایه ها و زادآوری جمع آوری شد. نتایج نشان داد که تنوع اندازه ای درختان تحت تاثیر الگوهای مدیریتی، متفاوت است؛ به گونه ای که بیشترین تنوع ساختاری در توده حفاظت شده آرامگاه و کمترین آن در توده بهره برداری شده نژو وجود دارد. در میان توده های بهره برداری شده نیز آرمرده بهترین وضعیت را داشت و پس از آن هواره خول قرار گرفت. بر پایه میانگین رتبه های طیف لیکرت توده های حفاظت شده (8/4)، آرمرده (7/4) هواره خول (7/3) و نژو (5/3) به ترتیب میزان تنوع ساختاری قرار گرفتند. مقایسه شاخصها در سه سطح قطعه نمونه، پارسل و کل منطقه نشان دهنده افزایش تنوع و کاهش یکنواختی از قطعه نمونه به کل منطقه است. بیشترین تغییرات در شاخص مارگالف و کمترین تغییرات در شاخص ضریب جینی مشاهده شد. بر پایه این پژوهش، در صورتی که از شاخصهای تنوع ساختار برای ارزیابی پاید

زیتوده جنگلها ذخیره گاه کربن بر روی زمین می باشد که با تأثیر بر جو زمین، آب و هوا را تعدیل می کند. زی توده جنگل آرمرده نقش مهمی در تعلیف دام و تأمین نیازهای مردم دارد. برآورد میزان زی توده روی زمین با استفاده از مدل های آلومتری یکی از روش های برآورد زی توده بدون تخریب جنگل است که در این مطالعه از آن استفاده شده است. هدف این پژوهش بررسی امکان برآورد میزان زی توده شاخه و برگ با استفاده از تصاویر دو سنجنده TM و OLI ماهواره لندست می باشد که به دو روش رگرسیون خطی و طبقه بندی بررسی گردید. زی توده شاخه و برگ و یا زی توده تاج به روش رگرسیونی ارتباطی با DN تصاویر نشان نداد. میزان R2adj بهترین مدل برگ 0.408 مجموع مربعات خطای آن 40 درصد مربوط به تصاویر ادغام شده سنجنده OLI می باشد. بهترین مدل رگرسیونی، مدل زی توده کل مربوط به تصاویر ادغام شده سنجنده OLI با مجموع مربعات خطای 52.95 درصد و ضریب تبیین تعدیل شده 0.44 می باشد. در مرحله بعد، زی توده کل به شش طبقه تقسیم شد و 30 درصد از قطعات نمونه به عنوان نمونه تعلیمی انتخاب شد. در طبقه بندی با هفت طبقه زی توده شاخه و برگ و شش طبقه زی توده کل، از روش های طبقه بندی نظارت شده استفاده شد و بهترین نتیجه متعلق به روش حداقل فاصله با صحت کلی 70 درصد و ضریب کاپا 0.53، مربوط به زیتوده کل حاصل از تصاویر ادغام نشده سنجنده OLI، می باشد. با وجود ضعیف بودن نتایج، به دلیل تراکم کم تاج پوشش جنگل های زاگرس، می توان نتیجه گرفت که تصاویر ماهواره لندست از قابلیت متوسطی برای برآورد زی توده برخوردار هستند.

جنگلداری سنتی در جنگل های زاگرس شمالی به پرورش درختان برای تولید برگ (گلا) توجه دارد. در این شیوه بهره برداری از جنگل، اقدامات لازم برای استقرار زادآوری اعمال نمی شود و زادآوری با مشکل جدی روبه رو است. برای حل این مشکل پژوهشگران با توجه به وضعیت اجتماعی- اقتصادی منطقه، راهکارها و تکنیک های زیادی را معرفی نموده اند که یکی از آنها مدیریت شاخه زاد است که در مقایسه با دانه زاد سرعت رشد زیادی دارد. آگاهی از توانایی جست دهی و ویژگی های آن برای به کارگیری زادآوری شاخه زاد در چارچوب راهبرد جنگل شناسی سازگار ضروری است. هدف این پژوهش بررسی اثر اندازه درخت و تیمارهای مدیریتی (تنک کردن با شدت متوسط و زیاد) بر رویش و تولید زادآوری شاخه زاد بلوط ویول، در یک دوره هفت ساله پس از قطع درختان مادری است. برای رسیدن به این هدف در زمستان سال 1385 تعداد 45 درخت ویول در سه طبقه قطری (35-25، 45-35 و بیش از 45) در پنج رویشگاه، قطع و کنده های آنها برای ارزیابی جست دهی با پرژین های انفرادی حفاظت گردید و رویش قطری و ارتفاعی جست های باقیمانده، پس از هفت سال رویشی در سال 1393 اندازه گیری شد. میانگین رویش قطری سالانه جست ها در پنج منطقه مورد مطالعه 5/3 میلی متر و متوسط رویش ارتفاعی 9/30 سانتی متر در سال برآورد شد. اثر تیمارهای تنک کردن و اندازه درختان مادری نیز بر رویش قطری و ارتفاعی و مقدار زی توده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اندازه درختان مادری بر پاسخ های مورد بررسی اثر معنی داری ندارد، اما اثر تنک کردن معنی دار بود به طوری که تیمار تنک کردن ملایم باعث افزایش رویش قطری و ارتفاعی و مقدار زی توده جست شد. میانگین رویش قطری و ارتفاعی جست ها در تیمار تنک کردن ملایم به ترتیب 1/4 میلی متر و 1/37 سانتی متر در سال و میانگین زی توده جست و جست گروه در تیمار تنک کردن ملایم به ترتیب 4/1591 و 1/9326 گرم برآورد شد. همچنین مدل های آلومتریک نیز برای برآورد مقدار زی توده جست ها مورد ارزیابی قرار گرفت که نتایج نشان داد مدل های توانی با متغیر مستقل قطر یقه ضریب تبیین بالاتری دارند. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که تنک کردن جست گروه برای افزایش رویش و تولید جست گروه های ویول ضروری است.

در جنگل های زاگرس جنبه های حفاظت آب و خاک، جلوگیری از فرسایش، زیست محیطی و پتانسیل تولید محصولات غیرچوبی و سیستم های اگروفارستری دارای ارزش بیشتری هستند. جهت اجرای این پژوهش سامان های عرفی گندمان، میرحسام و کوخ مامو از روستاهای توابع بخش آرمرده شهرستان بانه در غرب استان کردستان انتخاب شدند. جهت سیاست گذاری و برنامه ریزی بهره برداری از سیستم های اگروفارستری، محصولات غیرچوبی و خدمات اکوسیستمی سعی شد به کمک نظرسنجی از دست اندرکاران اکوسیستم تحلیل چهارگانه سوآت (قوت (S)، ضعف (W)، فرصت (O) و تهدید (T)) انجام شود. جامعه آماری شامل 12 نفر از جوامع محلی و 18 نفر از کارشناسان خبره و صاحب نظر (کارشناسان دانشگاه کردستان، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، اداره کل منابع طبیعی استان کردستان، اداره منابع طبیعی شهرستان بانه، اداره محیط زیست استان کردستان و جمعیت کردستان سبز (NGO)) بودند. دست اندرکاران اکوسیستم به شیوه هدفمند نمونه گیری شدند و تحلیل سوآت و امتیازدهی را انجام دادند. بر اساس نتایج تحلیل سوآت و ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام راهبردی (SPACE Matrix) برای بهره برداری های سنتی مورد تحقیق، استراتژی مدیریتی (تهاجمی، رقابتی، تدافعی یا محافظه کارانه) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که مهمترین فرصت و قوت بهره برداری از محصولات غیرچوبی، سیستم های اگروفارستری و خدمات اکوسیستمی کاهش مهاجرت روستا به شهر و افزایش درآمد خانوار می باشد. نتایج نشان داد که بهره برداری های سنتی در قالب شرکت های تعاونی سبب پایداری اقتصادی جوامع محلی و کاهش تخریب می شود، و از طرفی بهره برداری توسط افراد غیر بومی یا ساکن در جایی دیگر سبب افزایش تخریب جنگل می شود. با تحلیل نظرات کارشناسان، راهبرد مدیریتی تهاجمی برای بهره برداری از محصول غیرچوبی گزو و مازو و راهبرد مدیریتی رقابتی برای بهره برداری از بذر درختان بلوط ارائه شد. از طرفی راهبرد مدیریتی محافظه کارانه برای سیستم های اگروفارستری جنگل-زراعی، جنگل–چرایی و جنگل-زراعی-چرایی پیشنهاد شدند و این راهبرد مدیریتی سعی دارد تا با بهره جستن از فرصت ها نقاط ضعف را از بین ببرد. در زمینه برداشت گزو، گال مازوج و چوب هیزمی راهبرد مدیریتی تهاجمی شناسایی شد. نتایج کلی نشان بهره برداری از خدمات فرهنگی و پشتیبانی اکوسیستم سبب کاهش تخریب جنگل می گردد.

شغل اصلی مردمان ساکن در جنگل های بلوط زاگرس شمالی و به ویژه در منطقه بانه، دامداری با اتکای بر علوفه درختی حاصل از سرشاخه زنی (گلازنی) درختان بلوط است. در سیستم مدیریت سنتی جنگل، مالکان عرفی (جنگل نشینان) هر ساله بخشی از جنگل تحت مالکیت خود (گلاجار) را برای تأمین علوفه زمستانه دام گلازنی می کنند. این تحقیق به دنبال برآورد میزان تولید علوفه درختی، در توده های جنگلی تحت مالکیت عرفی مدیران سنتی جنگل (گلاجار) در منطقه هواره خول بانه است؛ که گونه درختی غالب آن وی ول (Quercus libani) می باشد. ابتدا با کمک شبکه آماربرداری تصادفی منظم در 9 درصد کل جنگل هواره خول و در قالب 5 گلاجار تمامی مشخصه های درختان جنگل شامل قطر برابر سینه، قطر یقه، ارتفاع درخت، ارتفاع تنه، ارتفاع تاج، دو قطر عمود برهم تاج و نحوه گلازنی در داخل قطعات نمونه 10 آری اندازه گیری و بررسی شد. در فصل شروع گلازنی (اواسط شهریور ماه)، با استفاده از روش نمونه برداری طبقه ای تصادفی، شاخه و برگ (زی توده تاج) 101 اصله درخت نمونه وی ول در قالب 9 طبقه قطری (قطر برابر سینه 5 تا 50 سانتی متر) و در سه طبقه طول تاج (بالایی، میانی و پایین تاج)، برداشت شد. سپس وزن ترِ شاخه و برگ درختان در عرصه اندازه گیری گردید. نمونه هایی از شاخه و برگ درختان، به منظور برآورد نسبت رطوبت این اندام ها در کوره آون به مدت 48 ساعت در دمای 80 درجه سانتی گراد خشک و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. برای ارائه مدل برآوردکننده علوفه درختی، مشخصه های گوناگون درختان به عنوان متغیر مستقل در مدل های پایه مختلف (خطی، نمایی، توانی و لگاریتمی) و مدل رگرسیون چند متغیره آزمون شد. شاخص های آماری ضریب تعیین، انحراف معیار مدل برازش یافته، تحلیل واریانس رگرسیون، مجذور میانگین مربعات خطا و آزمون t ضرایب به دست آمده برای ارزیابی مدل ها و انتخاب بهترین مدل مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که برای برآورد علوفه درختی (زی توده خشک برگ)، مدل توانی با متغیر مستقل قطر برابر سینه در سه طبقه بالایی تاج (0/816 =R2 )، میانی تاج (0/774 =R2)، پایین تاج (0/626 =R2) و کل تاج (0/824 =R2) بهترین مدل بود. مشخص شد که میانگین زی توده خشک برگ کل تاج (علوفه درختی) وی ول حاصل از گلازنی در طول یک سال، 348/2 کیلوگرم در هکتار می باشد.

کوه های زاگرس در غرب ایران با اختصاص حدود 40% جنگل های کشور به خود، دارای پوشش های تنک عمدتا از گونه های بلوط هستند که در بسیاری از مناطق آن عملیات جنگلداری سنتی برای تهیه علوفه دام و چوب هیزمی انجام می شود. این منطقه از گذشته های دور محلی برای اسکان جنگل نشینانی (در قسمت های شمالی کردها) بوده که معیشت آنها عمدتا متکی به سیستم های جنگل- چرایی سنتی بوده است. از زمان ملی شدن جنگل ها در سال 1341 سیاست حفاظتی برای احیای این بوم سازگان اتخاذ گردیده که در بسیاری موارد منجر به بروز ناسازگاری ها و کشمکش های زیادی بین مردم و سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری شده است. این ناسازگاری بعنوان مهمترین عامل عدم موفقیت طرح های جنگلداری در این منطقه شناخته شده است. از طرف دیگر، به دلیل تغییرات سریع اجتماعی و اقتصادی، مدیران اغلب مجبور به تغییر پی در پی طرح ها هستند. برنامه ریزی مبتنی بر سناریو روشی است که می توان به وسیله آن متغیرهای متعددی را در نظر گرفت و در نتیجه، برای شرایط محتمل آینده برنامه ریزی نمود. این تحقیق با هدف شناسایی و اولویت بندی متغیرهای موثر بر نگرش، رفتار و خواسته های جنگل نشینان از منابع جنگلی انجام شد. برونداد این پژوهش سناریوهای مدیریتی است که مدیران را قادر می سازد تا ضمن شناخت شرایط گوناگون محتمل آینده برای مواجهه با آن برنامه ریزی کنند. روش آینده نگری برای ایجاد سناریوهای مدیریتی جنگل های آرمرده در یک افق زمانی راهبردی 20 ساله مورد استفاده قرار گرفت. زمان در نظر گرفته شده با چشم انداز توسعه ایران (1384 تا 1404) مطابقت دارد. داده ها با استفاده از روش های بررسی تجربی مانند مصاحبه های نیمه ساختاریافته، پرسشنامه و مرور منابع در چارچوب اصول روش دلفی جمع آوری شد. پاسخ دهندگان از میان آگاهان محلی، اعضای هیات علمی دانشگاه ها، کارشناسان گروه های مردم شناسی و اقتصاد استانداری کردستان و کارشناسان بخش جنگل استان کردستان انتخاب شدند. در فاز پیش آینده نگری، متغیرهای اجتماعی و اقتصادی بازه زمانی سال های 1384 تا 1391 به منظور استخراج معیارها و شاخص های موثر بر وابستگی معیشت محلی به جنگل تجزیه و تحلیل شد. از فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای تعیین برتری معیارها و شاخص های به دست آمده استفاده شد. پرسشنامه مرحله نخست دلفی با در نظر گرفتن متغیرهای انتخاب شده در فرایند تحلیل سلسله م

Multi-objective forestry management of juniper forest located in Amin Abad village is operated in 1460 ha area. This research evaluates the interest of various groups living in Amin Abad Firuzkuh toward forestry plan involvement and analyze toward on this interest. This research is descriptive analytical population is the heads in households in Amin Abad. Among these 116 household were chosen as statistical population. The statistical population based on cochoran formula was 86 cases. Data was gathered by means of a verified questionnaire statistical analyze was done by SPSS software. The result showed among individual factors gender, age, marital status, family members. Education rate, residency style, land rate and livestock number, there was no significant impact on people interest toward involvement in multipurpose forestry plan of Aras Forests located in Amin Abad village. Also, Among economic factors, the income rate, people economic dependence to the forest and government attention to economic statue and individual economic priority of the statistical population was the only economic dependant variable of people toward involvement in multipurpose forestry plan of juniper village and also the membership of the studied member the membership of the studied in local societies, the social positions of the studied people, the point of view the studied people, the point of view the studied people about natural resources, peoples point of view about the environmental importance of the forests, peoples people about involvement there is significant positive relationship on dependant variables , and two factor means the trust rate of the people to villages and authority attention toward peoples point of view in providing the plans, has significant impact on peoples interest toward involvement in multipurpose forestry plan in juniper village include namely 1- people attitude toward involvement 2- people dependence toward forest, 3-social position of the studied cases 4- membership in local organizations 5- peoples attitude toward forest and 6- peoples attitude toward natural resource organization… these 6 variables determine 46-60% of the valuated change about people interest toward multi-objective forest management of Amin Abad village.

The multi-purpose forestry project of the juniper forests of Amin Abad village is implemented in the customary system of this village with an area of 1460 hectares. This research aims to evaluate the willingness of different groups of local people living in Amin Abad Firuzkoh region to participate in the aforementioned forestry project and to measure and analyze various individual, social and economic factors affecting this willingness. The current research is one of the survey researches and in terms of the data analysis method, it is of the descriptive-correlation type. The statistical population of the research is the heads of households living in the village of Amin Abad; Their number is approximately 116 households. The statistical population was estimated to be 86 people based on Cochran's formula, and a questionnaire was used to collect socio-economic information of the head of the investigated households. The statistical analysis of the collected data was done in the S-PSS software environment. The results showed that among the individual factors, gender, age, marital status, number of family members, level of literacy, the way people live, the amount of land, and the number of livestock, none of them have a significant effect on people's willingness to participate in the implementation of Aras Rustai multi-purpose forestry project. They did not have Amin Abad. Also, among the economic factors investigated, the amount of people's income, the economic dependence of people on the forest, and the government's attention to the economic situation and the economic priorities of the people under investigation, only the variable of economic dependence of people on the forest has a positive and significant effect on people's willingness to participate in the implementation Aras multi-purpose forestry project of Amin Abad village. Regarding the influence of social factors on people's willingness to participate in the implementation of Aras multi-purpose forestry project in Amin Abad village, the studied people's membership in local social assemblies, the level of social status of the studied people, the opinion (level of satisfaction) of the studied people about the administration Natural resources, the views of the people studied about the ecological importance of the forest, the attitude of the people studied about participation had a significant effect on the dependent variable, and two factors, the amount of attention paid by the authorities to the points of view of the people studied in preparing plans, the level of trust of the people studied to the institutions of the village, did not have a significant effect on the willingness of the people to participate in the implementation of the Aras multi-purpose forestry project in Amin Abad village. ​

جنگلهای زاگرس از نظر زیست محیطی و اقتصادی یکی از باارزش ترین اکوسیستم های جنگلی ایران است. در جنگلهای بانه با توجه به اتکای معیشتی مردم به دامداری شکل خاصی از جنگلداری سنتی در استفاده از شاخ و برگ درختان شکل گرفته است که گلازنی نامیده می شود. عدم وجود دستورالعمل مشخص و واحد برای گلازنی، گرایش ها و تمایلات مختلف مالکان گلاجارها و نبودن مدیریت و نظارت بر بهره برداری از جنگل ها باعث ایجاد شیوه های مختلفی در اجرای گلازنی شده است. برخی از بهره برداران با اتکا بر دانش و تجربه خود و نیاکانشان روش های درستی را در پرورش و بهره برداری از درختان به کار می گیرند که نتایج مثبت آن (مثلاً شادابی تاج) در درختان موجود در این گلاجارها مشهود است. گروه دیگری از بهره برداران محلی، خواسته یا ناخواسته با رفتار نادرست بر سلامت و شاخص های زیست سنجی درختان بلوط اثرات منفی می گذارند. جهت پایش اثرات بهره برداری رایج در این جنگلها، اندازه گیری و مقایسه ویژگی های زیست سنجی توده های تحت مدیریت های مختلف می تواند نتایج سودمندی را همراه داشته باشد؛ در همین راستا در این تحقیق به بررسی تاثیر رفتار مالکان عرفی گلاجارهای مختلف بر نمایه های کمی و کیفی درختان وی ول پرداخته شد و شش گلاجار با مالکان عرفی مختلف در جنگلهای کوخ کانی چولکه و روستای دوله گویر در بخش آرمرده شهرستان بانه انتخاب و نمایه های زیست سنجی آنها اندازه گیری شد. داده های کمی باآزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و داده های کیفی با آزمون کای اسکور و با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که اختلاف آماری معنی داری در مورد نمایه های مورد بررسی ( پراکنش قطری، ارتفاع کل، طول تاج، طول تنه، سطح تاج، قطر متوسط تاج، حجم تاج، اندکس تاج، نسبت طول تاج به ارتفاع کل درخت، قطر تاج به قطر تنه، حجم تاج به سطح مقطع،شاخص قوپن، پوسیدگی تنه و خشکیدگی تاج درختان) در شش گلاجار مورد بررسی وجود دارد که نشان دهنده اجرای گلازنی به شیوه های متفاوت توسط بهره برداران محلی و تاثیر آن بر نمایه های زیست سنجی درختان وی ول می باشد. در پایان، گلاجارها با استفاده از الگوی لیکرت رتبه بندی شدند که گلاجارهای دوله گویر2 و دوله گویر3 در رتبه بسیار خوب و گلاجار دوله گویر 1 در رتبه بسیار ضعیف قرار گرفتند.

ایجاد مدل مدیریتی برای بهبود ساختار جنگلهای بلوط زاگرس (مطالعه موردی: جنگل آرمرده، زاگرس شمالی) جنگل های بلوط زاگرس در غرب ایران از گذشته های دور خاستگاه جنگل نشینانی بوده است که معیشت آنها وابسته به دامداری سنتی با اتکا به جنگل بوده است. پیامد سال ها استفاده چراگاهی از جنگل، بهره برداری از علوفه درختی و چوب هیزمی و ساختمانی به ویژه در زاگرس شمالی، به هم خوردن تعادل پویای بین نسل های مختلف جنگل، کاهش شدید زادآوری و ایجاد ساختاری ناپایدار در حال حاضر بوده است. هدف اساسی این مطالعه تجزیه و تحلیل این جنگل ها با استفاده از مدل به منظور جستجوی راهبردهای مدیریتی مناسب برای بهبود شرایط جنگل و برآورده کردن همزمان نیازهای اساسی جامعه محلی بود. این پژوهش در جنگل های حوزه آرمرده در جنوب غربی شهرستان بانه در استان کردستان انجام شد. برای رسیدن به هدف پژوهش تلاش شد تا نخست با درک فضای ارتباط های بین جامعه محلی، مدیریت سازمانی و منابع جنگلی، یک مدل مدیریتی به منظور بررسی و تجزیه و تحلیل پیامدهای سناریوهای مدیریت راهبردی بر ساختار جنگل ارائه شود. سپس اثر هر سناریو در رابطه با تنظیم جنگل و خروج از بحران پایداری ارزیابی شد. به این منظور از مدل پچ (گپ) پیکوس نسخه 1.5 (PICUS v1.5) استفاده ش��. پیکوس؛ یک مدل اکوسیستمی است که توانایی شبیه سازی پویایی های توده را برای بررسی روش های مدیریت جنگل دارد. به عنوان پیش شرط به کارگیری این مدل در جنگل های زاگرس شمالی، سه گونه اصلی بلوط با دو منشا دانه زاد و شاخه زاد در سه وضعیت مدیریتی گلازنی شده، گلازنی نشده و توقف گلازنی در دو نوع رویشگاه فقیر و غنی پارامتریزه شد. داده های مورد نیاز برای پارامتریزه کردن مدل، با آماربرداری منطقه ای، آنالیز تنه درختان، اندازه گیری زی توده درختان، بایگانی-های موجود، مصاحبه با مردم محلی و یادگیری با مشارکت در انجام فعالیت های مربوط به جنگل به دست آمد. پس از مدلسازیاجزای مختلف بوم سازگان جنگل و اجراهای آزمایشی، پویایی های جمعیت شامل سه فرایند رشد، زادآوری و مرگ و میر تک درختان مدلسازی شد. پس از شناسایی و تحلیل ذی نفعان، نیازها و خواسته های آنها گروه بندی و بر پایه آن سناریوهای مدیریتی شکل گرفت. این سناریوها عبارت بودند از: 1) ادامه روند، 2) حفاظت جنگل؛ دیدگاه سازمان جنگل ها و 3) مدیریت سازگار با در نظر گرفتن جایگاه م

جنگل های زاگرس شمالی با پراکنش در استان های کردستان و آذربایجان غربی، تنها بخشی از زاگرس است که سه گونه بلوط ایرانی، دارمازو و وی ول از گونه های اصلی آن هستند. در این منطقه سیستم معیشتی زراعت- جنگل- دام، در تعامل و وابستگی نزدیک با جنگل، باعث ایجاد جنگل های مسن و همسالی شده است که تجدیدحیات در آن با مشکل روبروست. هدف این تحقیق، بررسی امکان اصلاح الگوی پراکنش قطری درختان با استفاده از روش شاخه زاد بود که با مطالعه قابلیت استقرار جست ها و مناسب ترین ابعاد درختان برای جست دهی در منطقه آرمرده بانه مطالعه شد. 5 سامان عرفی (گلاجار) که بیانگر شرایط اجتماعی- اقتصادی منطقه بودند، انتخاب و عملیات اجرای تحقیق حاضر با مشارکت مالکین عرفی در آن ها به اجرا در آمد. برای انتخاب گلاجارها از طریق خوانه خواه محلی اقدام و داوطلبین همکاری مشخص شدند. به منظور بررسی ابعاد مناسب درختان برای جست دهی، 45 اصله درخت وی ول در سه طبقه قطری 35-25، 45-35 و 45< سانتی متر در قالب طرح بلوک کامل تصادفی انتخاب و قطع گردید. بطوریکه هر سامان عرفی بعنوان یک بلوک و هر طبقه قطری بعنوان یک تیمار در نظر گرفته شد. قطع درختان در دی ماه 1385 با اره موتوری در نزدیک ترین ارتفاع به زمین انجام شد. برای جلوگیری از چرای جست ها توسط دام و عدم تعارض با بستر اجتماعی- اقتصادی محلی، کنده ها با استفاده از حصار فردی (پرچین)، محصور گردید. شاخص های تعیین عملکرد جست دهی شامل تعداد جست، ارتفاع جست و الگوی جست دهی در دو نوبت تیر و شهریور اندازه گیری شد. نتایج نشان داد؛ طبقه قطری 45-35، بیشترین تعداد و بیشترین میانگین ارتفاع جست را داشته است. همچنین بیشترین درصد جست پیش بجا و کمترین درصد جست نابجا در این طبقه بود. بررسی تغییرات شاخص ها نشان دهنده رابطه منفی بین کاهش تعداد (مرگ و میر) و افزایش ارتفاع بود. تغییرات تعداد جست در فاصله تیر تا شهریور بیانگر این بود که تعداد جست در این فاصله زمانی کاهش یافته اما این کاهش تعداد معنی دار نبود. کاهش تعداد جست در بین طبقات قطری نیز فاقد اختلاف معنی داری بود. اما با افزایش قطر میزان مرگ و میر کاهش یافت. بعلاوه هرچه تعداد جست در تیرماه، بیشتر بوده، مرگ و میر بیشتری در فاصله تیر تا شهریور رخ داده بود (طبقه 35-25). از مقدار کل مرگ و میر جست ها در فاصله دو اندازه گیری 47% مربوط به جست های پیش بجا