Hanyeh Ghaffari

--

خزندگان و دوزیستان از اجزای کلیدی اکوسیستم محسوب می شوند و بعنوان شکارگر، شکار، علفخوار، پراکنده کننده دانه ها، غذای سایر گونه ها و یا هم سفره سایر گونه ها در طبیعت دارای ارزش هستند. ضرورت این تحقیق بدین جهت است که با مدل سازی مطلوبیت زیستگاه برای گونه های خزندگان و دوزیستان استان کردستان و یافتن مناطق مطلوب زیستگاهی گونه ها می توان میزان کارایی مناطق تحت حفاظت کنونی استان را مورد ارزیابی قرار داد. هم چنین برای تعریف و شناسایی مناطق تحت حفاظت جدید به تصمیم گیران و مدیران سازمان حفاظت محیط زیست و اداره کل محیط زیست استان کردستان کمک خواهد کرد. اهداف این تحقیق بررسی میزان همپوشانی زیستگاه های مطلوب خزندگان و دوزیستان دارای ارزش حفاظتی با مناطق تحت حفاظت کنونی در استان کردستان و انتخاب لکه های مناسب حفاظت خزندگان و دوزیستان برای تکمیل شبکه حفاظتی موجود در استان کردستان است، بدین منظور از داده های نقاط حضور 3 گونه از خزندگان (اسکینک اشنایدر (Eumeces schneideri)، لاسرتای کردستان (Timon kurdistanica) و لاکپشت مهمیزدار(Testudo graece) و 3 گونه از دوزیستان (سمندر کوهستانی دریوگین(Neurergus derjugini derjugini)، سمندر کوهستانی خال ریز (Neurergus derjugini microspilotus) و سمندر سمنف (Salamandra infraimmaculata semenovi) و متغیر های اقلیمی گرفته شده از سایت CHELSA به دلیل وابستگی زیاد خزندگان و دوزیستان به پارامتر های آب و هوایی برای مدل-سازی به روش حداکثر آنتروپی در نرم افزار MAXENT استفاده شد. نقشه غنای خزندگان و دوزیستان استان کردستان که شامل مناطق مطلوب همپوشانی شده گونه ها هستند دارای مساحت 47/13693 هکتار معادل 46/0 درصد از کل استان است. بخش بسیار کوچکی از نقشه غنا با مناطق تحت حفاظت موجود همپوشانی دارد که در منطقه حفاظت شده کوسالان قرار می گیرد و دارای مساحت 04/322 هکتار و 01/0 درصد از مناطق تحت حفاظت موجود استان کردستان است. براساس نتایج بخش زیادی از مناطق تحت حفاظت موجود استان کردستان با زیستگاههای مطلوب خزندگان و دوزیستان همپوشانی ندارد و ضامن بقای آنها نخواهند بود. بنابراین به منظور حفاظت و بقای گونه های خزنده و دوزیست استان کردستان پیشنهاد می گردد مساحتی بالغ بر 43/13371هکتار به مساحت مناطق تحت حفاظت کنونی استان کردستان اضافه گردد. مناطق پیشنهادی در غرب استان و بیش تر آن در اطراف پناهگاه حیات وحش زریوار و منطقه حفاظت شده کوسالان قرار گرفته است.

در این مطالعه نیازهای زیستگاهی و عوامل تهدیدکننده گونه افعی شاخدار دم عنکبوتی در شهرستان مهران در استان ایلام بررسی شد. مطالعه میدانی به صورت پیمایشی در بهار 1398تا اسفند 1398 انجام شد. برای ثبت اطلاعات خرد زیستگاه از پلات های 9 مترمربع با مرکزیت افعی شاخدار دم عنکبوتی استفاده شد. در زمان مشاهده گونه ویژگی های خرد زیستگاه شامل درصد پوشش گیاهی، میزان تراکم پوشش گیاهی، فرم رویشگاه، فاصله گونه تا لانه، درصد سنگ، دمای محیط و خرد زیستگاه و فاصله لانه تا نزدیک ترین گونه گیاهی، فاصله لانه تا نزدیک ترین گیاه سایه انداز، فرم رویشگاه و ویژگی ها و ابعاد لانه، زمان مشاهده گونه و عوامل تهدید گونه در فرم بازدید میدانی ثبت شد. هم چنین ارتفاع از سطح دریا، طول و عرض جغرافیایی با کمک دستگاه موقعیت یاب جهانی و دمای لانه و دمای خرد زیستگاه با استفاده از دستگاه ماسنج لیزری ثبت شدند. داده های بخش خرد زیستگاه و لانه توسط نرم افزار SPSS و آزمون تجزیه به مؤلفه های اصلی مورد بررسی گرفت. در طول این مطالعه جمعاً 30 تازیانه فرد افعی دم عنکبوتی مشاهده و ویژگی های زیستگاهی و ویژگی های لانه آن ها ثبت گردید. بیش ترین مشاهده گونه افعی دم عنکبوتی در یک فصل در این مطالعه مربوط به فصل تابستان (3/43 درصد) که 6/26 درصد مشاهدات مربوط به ماه شهریور و بعد از آن فصل بهار با ثبت 30 درصد مشاهدات بود. نتایج این مطالعه نشان داد این افعی بخش هایی از زیستگاه شامل دامنه با شیب کم (6/36 درصد)، تپه های کوچک وگرد (30 درصد) و سپس دامنه پرشیب (6/26 درصد) را انتخاب می کند. این گونه بخش هایی از خرد زیستگاه را ترجیح می دهند که به صورت علفی پوششی کوتاه و از لحاظ پوشش کم تراکم یا فاقد پوشش باشند. نتایج نشان داد افعی شاخدار دم عنکبوتی از گونه های گیاهی نوک لک لکی تیز، خینجوک، ترشک، ریش بزی، انجیر، درمنه به عنوان پناه استفاده می کند. براساس نتایج آزمون تجزیه به مؤلفه های اصلی پارامترهای شیب، جهت شیب و درصد پوشش سنگی بیش ترین تأثیر را در انتخاب محل لانه افعی شاخدار دم عنکبوتی در محدوده مورد مطالعه دارند. مهم ترین عوامل تهدید این گونه در شهرستان مهران پروژه انتقال آب، تخریب زیستگاه توسط روستاییان، دامداران و عشایر و حضور دام و هم چنین تجارت غیرقانونی آن است.

لاک پشت برکه ای خزری یکی از لاک پشت های برکه ای ایران است و مطالعات علمی اندکی در مورد بوم شناسی و ویژگی های زیستگاهی این گونه در کشور ایران انجام شده است و بسیاری از جنبه های بوم شناختی آن درکل محدوده پراکنش جهانی و هم چنین در کشور ناشناخته باقیمانده است و نیاز به مطالعه و بررسی دارد. در این مطالعه ویژگی های زیستگاهی 108 فرد لاکپشت برکه ای خزری از اواخر زمستان 1398 تا تابستان 1399 مورد بررسی قرار گرفتند. مطالعه میدانی با استفاده از روش مشاهده مستقیم تصادفی به صورت پیاده و هم چنین با استفاده از قایق از ساعت نه صبح تا هفت بعدازظهر در منطقه انجام شد. پس از مشاهده هر فرد لاک پشت مختصات جغرافیایی محل مشاهده با GPS ثبت شد. در محل حضور لاک پشت ها پلاتی با اندازه 3 * 3 مترمربع با مرکزیت گونه زده شد و سپس ویژگی های زیستگاهی شامل درصد پوشش گیاهی و درصد بدون پوشش گیاهی در آب، درصد پوشش گیاهی در خشکی، میزان تراکم پوشش گیاهی در آب و خشکی، عمق آب، فرم رویشگاه، نوع گونههای گیاهی شناور در آب، کنار آب و در خشکی، نوع بستر خاک ، هم چنین نوع و اندازه مکان های مناسب آفتابگیری مانند تنه ها و شاخه های درخت شناور در آب و دمای محیط و زیستگاه در فرم طراحیشده ثبت شدند. هم چنین زمان مشاهده گونه و ویژگیهای ظاهری گونه در محل ثبت شدند. با استفاده از دماسنج لیزری دمای بدن لاکپشت و خرد زیستگاه نیز اندازه گیری شدند. در کل 44 متغیر زیستگاهی ثبت شدند و برای بررسی انتخاب خرد زیستگاه توسط گونه آزمون تحلیل مؤلفه اصلی انجام گرفت. بر اساس نتایج نوع گونه گیاهی غالب داخل پلات مؤثرترین عامل بر انتخاب زیستگاه توسط لاک پشت برکه ای خزری در منطقه مورد مطالعه است. بر اساس نتایج درصد پوشش گیاهی آبی و خشکی، ارتفاع نزدیک ترین گیاه، نوع و عمق گیاه بر حضور لاک پشت خزری در زیستگاه بیش ترین تأثیر را دارند. در این مطالعه بیش ترین تعداد لاک پشت خزری (58%) در قسمت های حاشیه آب که منتهی به مرتع بود و کم ترین تعداد (2%) در خارج از آب مشاهده شد. بیش ترین تعداد لاک پشت خزری (56%) در حاشیه آب به آفتاب گیری می پرداختند و کم ترین تعداد (2%) در خشکی بیرون آب مشغول آفتاب گیری بودند

In the present study, population estimation and habitat requirements of Derjugin’s mountain newt (Neurergus derjugini derjugini) in Rikhalan village (Miri Sour region) located in Marivan County and western Kurdistan Province were investigated. Fieldworks were conducted once every five days by six surveys from 22 April to 17 May 2020. To estimate population size, the capture-mark-recapture method was performed and individuals were caught with hand and marked by toe clipping. Sampling was always conducted by four persons and walking along the water from 11 am to 12 pm. The sex of each individual was assessed according to external visible sexual characters (males have a prominent cloaca). Seven variables including head length, head width, tail length tail height, snout-vent length, and total body length were measured by a metal ruler in millimeters and weight by a portable balance in grams. In this study, habitat characteristics including pH, dissolved oxygen and electrical conductivity (by Multi-parameter water quality meters), air and water temperature (by glass thermometer), the size of bedrock (by a metal ruler), and water flow speed were measured. Also, other parameters like the canopy and aquatic vegetation percentage were recorded. To estimate the population size of Neurergus derjugini derjugini, MARK and Ecological Methodology software were used. To analysis habitat parameters and biometric differences between sexes, Spss software was used. The results of the sample T-test showed that most characters of Neurergus derjugini derjugini differed significantly between sexes, and females have larger body size and more weight than males, and sexual dimorphism occurs in the species. the results of MARK software demonstrated that the abundance of Neurergus derjugini derjugini in the study site about 1664 square meters area is 2401- 2554 individuals. According to results of Ecological Methodology software, the population size of Neurergus derjugini derjugini in the study site (about 1664 square meters area) is 1165- 2877 individuals. The investigation of habitat variables showed that the suitable habitat of the species in the study area is clear shallow water with slow flow, pH 8.23- 8.36, electrical conductivity 292- 331 μs⁄cm2, dissolved oxygen 7.26- 8.42 mg/l, and water temperature 12- 17.5 ºC. Also, the altitude factor has a very important influence on the presence and density of this species, and in the high altitudes, the density of individuals increased.

هدف از این مطالعه بررسی رژیم غذایی و تعیین گستره خانگی گونه لاک پشت مهمیزدار در منطقه حفاظت شده بدر و پریشان است. منطقه حفاظت شده بدر و پریشان در فاصله 12 کیلومتری جنوب شهر قروه و بین استان های کردستان و کرمانشاه قرار دارد. مطالعه میدانی در منطقه مورد مطالعه در طول ترانسکت های تصادفی در بهار و تابستان 1397 و 1398 انجام شد. جهت ثبت اطلاعات خرد زیستگاه لاک پشت ها از پلاتی به شعاع 5/2 متر استفاده گردید. هنگام مشاهده لاک پشت ابتدا توسط دستگاه GPS طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع محل مشاهده و سپس ویژگی های زیستی و زیستگاهی آن ثبت شـد. برای ثبـت دمـای بـدن گونـه و دمـای خـرد زیستگاه آن از دستگاه دماسنج لیزری استفاده شد. بررسی ترکیب رژیم غذایی گونه لاک پشت مهمیزدار به روش تجزیه و تحلیل سرگین و تعیین گستره خانگی خطی به روش نخ و قرقره انجام گرفت. مسیرهای ثبت شده همه لاک پشت ها توسط GPS وارد GIS شد و اندازه گستره خانگی خطی لاک پشت مهمیزدار برآورد گردید. برای تعیین پهنای آشیان بوم شناختی از شاخص های لوینز، شانون-وینر و اسمیت استفاده شد. جهت به دست آوردن اهمیت و ارجحیت طبقه های مواد غذایی از شاخص اهمیت نسبی استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده های بخش زیستگاه با استفاده از سه آزمون تجزیه واریانس یک طرفه، تی تست و کای اسکوئر صورت گرفت. بر اساس نتایج این مطالعه در رژیم غذایی لاک پشت مهمیزدار در منطقه حفاظت شده بدر و پریشان در مجموع 19 گونه گیاهی شناسایی شد. بیشترین شاخص اهمیت نسبی به ترتیب متعلق به تیره گندمیان (Poaceae)، جنس های گون (Astragalus sp) و علف پشمکی (Bromus sp) بودند. پناه گونه لاک-پشت مهمیزدار در منطقه مورد مطالعه گونه گون بوته ای (Astragalus verus) و پس از آن گونه سازو (Juncus sp) که در نزدیکی منابع آبی رشد منطقه رشد می کند و زمانی که در تابستان میزان پوشش گیاهی کم می شود از گونه شبدر (Trifolum sp) برای پناه استفاده می نماید. در این مطالعه بیشترین و کمترین طول کاراپاس لاک پشت مهمیزدار به ترتیب متعلق به جنس ماده (26 سانتی-متر) و لاک پشت نابالغ (5 سانتی متر) بود. نتایج نشان داد طول گستره خانگی خطی برای لاک پشت های نر با میانگین 73/37 متر در روز است در حالی که طول گستره خانگی خطی در لاک-پشت های ماده بزرگ تر از نرها با میانگین 29/44 متر در روز است. حداکثر مسافت برای لاک پشت نر و ماده به ترتیب 73 متر و 68 متر در روز بود. مقادیر شاخص های اسمیت و شانون-وینر نشان داد که گونه لاک پشت مهمیزدار در منطقه مورد مطالعه پهنای آشیان بوم شناختی غذایی گسترده-ای دارد. داده های پایه به دست آمده از این پژوهش می تواند جهت حفاظت مؤثر و همچنین تهیه برنامه مدیریتی این گونه آسیب پذیر در منطقه حفاظت شده بدر و پریشان به کار رود.

The present study aimed to estimate the population size and determine the key factors for selecting the habitat for spur-thighed tortoise (Testudo graeca) species in Badr and Parishan Protected Area in Kurdistan Province. Field surveys carried out from spring 1397 to summer 1398 using the capture-marking-release and recapture method along the linear transects with a width of 10 m, and a length of 1 kilometer. We centered a 2.5 m radius plot on the Testudo graeca observation point. Within this area, the percentage and the average of vegetation, dominant plant species and the height of the tallest plant were recorded and measured. Morphological characteristics of spur-thighed tortoise including straight carapace length and straight carapace width, plastron length and width, age, weight, and the sex of the species were measured. The carapace of tortoises marked with black nail polish and tortoises were released at their capture locations. A total of 102 Testudo graeca including 50 male specimens, 49 female specimens, and 3 immature specimens were captured, and Lincoln-Peterson model was used to estimate population size. The results of estimating the population size of Testudo graeca in Badr and Parishan Protected Area showed that the average population size of the species is 28 per hectare and the population size in an area of 3885 hectares is 108780 individuals. The statistical test results show that the vegetation percentage in the plot is one of the most important factors in selecting habitat by the Testudo graeca in Badr and Parishan Protected Area. Also, results indicate that the species prefers denser bush areas than other parts of the habitat. The altitude range of the Testudo graeca in the study area was at 2300-2200 m. According to field observations, from 10 to 14 was the daily activity peak of species in the Badr and Parishan. The maximum carapace length observed was 26 cm in a female, and the oldest ones were 20 years in both female and male genders. Human activities including, habitat destruction, agriculture, fire, and herds, threaten this species in Badr and Parishan Protected Area.

هدف این مطالعه بررسی بزرگنمایی زیستی فلزات سنگین کادمیم، سرب و روی در مسیر رژیم غذایی لاک پشت برکه ای خزری و همچنین بررسی رژیم غذایی این گونه در دریاچه ی زریبار واقع در سه کیلومتری غرب شهرستان مریوان در استان کردستان بود. در این پژوهش سفرهای میدانی و نمونه برداری طی شش ماه از پاییز 1396 تا پاییز 1397 با استفاده از تله ی زنده گیر و تور ماهیگیری در دو ایستگاه شمالی و جنوبی دریاچه زریبار انجام شد. هر لاک پشت پس از صید، عکس برداری، نشانه گذاری، اندازه گیری ویژگی های ریختی و زیستگاهی و جمع آوری نمونه مدفوع در محل اولیه رهاسازی شد. برای بررسی رژیم غذایی لاک پشت ها به مدت 48 ساعت در محفظه های جداگانه دارای آب قرار داده شدند و به محض انجام دفع، نمونه مدفوع جمع آوری و داخل الکل هفتاد درصد قرار داده شد. غلظت فلزات سنگین کادمیم، سرب و روی برای نمونه های مدفوع لاک پشت برکه ای خزری، نمونه گیاهان جمع آوری شده و نمونه های آب زیستگاه با استفاده از دستگاه جذب اتمی بررسی شد. تجزیه وتحلیل آماری از طریق آزمونt، بلوک های کاملاً تصادفی، t تک نمونه ای و همبستگی پیرسون صورت گرفت. طبق نتایج به دست آمده هفت گونه ی گیاهی Phragmites australis، Nymphea alba، Thypha latifolia، Juncus littoralis، Cyperus longus، Salix sp، Aroundo donax در رژیم غذایی لاک پشت برکه ای خزری مشاهده شد که در میان آن ها گونه ی گیاهی غالب، گونه ی نی Phragmites australis بود. در این مطالعه مقدار فلزات سنگین کادمیم، روی، سرب در نمونه آب کمتر از حد استاندارد ایران و جهان بودند. نتایج نشان داد در ایستگاه اول بیشترین میزان تجمع فلزات سنگین از آب به گیاه نی برای فلز سرب 5/100 میکروگرم بر گرم در وزن خشک، در ایستگاه دوم بیشترین تجمع زیستی از آب به گیاه لویی برای فلز کادمیم 320 میکروگرم بر گرم وزن خشک بود. مقدار تجمع زیستی فلزات از گیاه به مدفوع لاک پشت در ایستگاه اول مربوط به فلز روی در گیاه لویی 40/1 میکروگرم بر گرم وزن خشک، در ایستگاه دوم از گیاه نیلوفر سفید برای فلز سرب 97/3 میکروگرم بر گرم وزن خشک بود. طی کل مسیر غذایی آب به گیاه و گیاه به مدفوع لاک پشت برکه ای خزری در ایستگاه اول برای فلز روی در گیاه نی و لویی، روند افزایشی رخ داد در ایستگاه دوم فلز کادمیم در هر سه گونه گیاهی نی، لویی و نیلوفر سفید روند تجمعی را نشان داد، فلز سرب در گیاه نی و فلز روی در گیاه نی طی زنجیره غذایی لاک پشت برکه ای خزری از آب به گیاه و گیاه به بدن روند افزایشی داشت. بنابراین پدیده ی بزرگنمایی زیستی در مسیر رژیم غذایی لاک پشت برکه ای خزری در دریاچه ی زریبار رخ داده است.

study, areas and beaches suitable for the egg laying of Rafetus euphraticus in the breeding season were investigated, and once the nest was found Euphrates softshell turtle (Rafetus euphraticus) is the only softshell turtle in Iran, and the numerous threats throughout the dispersal range of the species have caused it to be listed as endangered by the International Union for Conservation of Nature Red List. In this study, the habitat characteristics of and the threats to Rafetus euphraticus were investigated in spring, summer, and fall 2017 and spring and summer 2018 in Hawr al-Azim Marshland, Khuzestan Province. The habitat characteristics of the species were recorded through direct, random observation in the study area. During the field, photos were taken from the nest site, eggs, nesting soil, and vegetation, and the habitat and nest and egg characteristics of Rafetus euphraticus were measured and recorded. Moreover, soil samples were obtained from depths of 20, 40, and 60 cm from the soil at the nearest point to the nest for examination of the soil texture, and were transferred to the laboratory. For investigation of the threats of the species, questionnaires were used, and interviews were made with the localfishermen in the region besides the field observation. The results of the study demonstrated that the Rafetus euphraticus in Hawr al-Azim Marshland prefer parts of the Marshland habitat with slow, shallow water flows along with vegetation involving Tamarix sp., Phragmites australis, Juncus sp., Salsola sp., and Suaeda sp. in high density and sandy beaches. Based on the results of the examination of the Rafetus euphraticus nest characteristics in Hawr al-Azim Marshland, the mean closest distance of water to the nest (X ̅± SD) is 286± 98.63 cm, the closest herbaceous-shrub vegetation is 105 ± 115.54 cm away, and the percentage of vegetation at the nest site is 64%. Furthermore, the results demonstrated that the soil substrate appropriate for the nesting Rafetus euphraticus in Hawr al-Azim Marshland consisted of 62.5% loam, 25% sandy clay loam, and 12.5% sandy loam, a mean slope of 37.5 ± 15.99%, and vegetation of 46% Tamarix sp., 29% Salsola sp., and 25% Phragmites australis with a density of 64%. In this study, the dominant direction of the nest chamber was towards the south (46%) and then the southeast (21%), the mean number of eggs in each nest was 16.54 ± 6.78, with a mean diameter of 2.85 ± 0.18 cm, a mean weight of 15.47 ± 4.97 gr, and a mean temperature of 34.7 ± 3.6 °c, and the nest chamber had a mean depth of 16.6 ± 2.76, a mean length of 13.8 ± 2.85, and a mean width of 12.3 ± 2.56 cm. Based on the results of this study, distance from the nest to water is more important than all the other parameters, including slope, density and type of vegetation, distance from the nest to vegetation, nest mouth direction, and soil texture, in nest site selection for Rafetus euphraticus in Hawr al-Azim Marshland given the values of variance obtained in R. Moreover, soil texture, direction, density, distance from vegetation, and slope are ranked next, in that order. The most important threats to Rafetus euphraticus in Hawr al-Azim Marshland are road construction, species-fisher conflict, oil pollution, and water deficit, in order of priority.

لاک پشت فراتی (Rafetus euphraticus) تنها لاک پشت لاک نرم ایران است و عوامل تهدید متعدد در کل گستره پراکنش این گونه موجب شده است تا در فهرست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت در رده در معرض خطر انقراض قرار گیرد. در این پژوهش ویژگی های زیستگاهی و عوامل تهدید لاک پشت فراتی در فصل بهار، تابستان و پاییز سال 1396 و بهار و تابستان 1397در تالاب هورالعظیم استان خوزستان موردبررسی قرار گرفت. ثبت ویژگی های زیستگاهی گونه به صورت مشاهده مستقیم و تصادفی در منطقه موردمطالعه انجام شد. در طول مطالعه میدانی، مناطق و سواحل مناسب تخم گذاری لاک پشت فراتی در فصل زادآوری بررسی و پس از مشاهده لانه از محل لانه، تخم ها، جنس بستر و پوشش گیاهی تصویربرداری و ویژگی های زیستگاهی، مشخصات لانه و تخم های لاک پشت فراتی اندازه گیری و ثبت شد. هم چنین از محل لانه نمونه خاک از عمق های 20، 40 و 60 سانتی متری از زمین در نزدیک ترین نقطه به لانه جهت بررسی بافت خاک تهیه و به آزمایشگاه منتقل شد. برای بررسی عوامل تهدید گونه علاوه بر مشاهدات میدانی از پرسشنامه استفاده و مصاحبه حضوری با صیادان منطقه انجام شد. نتایج این مطالعه نشان داد لاک پشت فراتی در تالاب هورالعظیم بخش هایی از زیستگاه تالابی که دارای جریان آب آرام، کم عمق همراه با پوشش گیاهی گز، نی، سازو، علف شوره و سیاه شور با تراکم زیاد و جنس ساحل شنی و ماسه ای را نسبت به سایر بخش های زیستگاه ترجیح می دهد. بر اساس نتایج بررسی لانه های لاک پشت فراتی در تالاب هورالعظیم میانگین نزدیک ترین فاصله آب تا لانه ( X ̅± SD) 63/98 ± 286 سانتی متر، نزدیک ترین پوشش گیاهی درختچه-ای-علفی 54/115 ± 105 سانتی متر و درصد پوشش گیاهی محل لانه 64 درصد است. هم چنین نتایج نشان داد جنس خاک مناسب لانه سازی لاک پشت فراتی در تالاب هورالعظیم دارای بافت 5/62 درصد لوم، 25 درصد لومی رسی شنی و 5/12 درصد شنی لومی، میانگین شیب 99/15 ± 5 /37 درصد، همراه با پوشش گیاهی 46 درصد گز، 29 درصد علف شوره و 25 درصد نی با تراکم پوشش گیاهی 64 درصد است. در این مطالعه جهت غالب دهانه لانه به سمت جنوب و سپس جهت جنوب شرق بود و میانگین تعداد تخم در هر لانه 78/6 ± 54/16با میانگین قطر 18/0 ± 85/2 سانتی متری، وزن 97/4 ± 47/15 گرم و دمای 6/3 ± 7/34 درجه سانتی گراد و حفره لانه دارای میانگین عمق76/2 ± 6/16، طول 85/2 ± 8/13 و عرض 56/2 ± 3/12 سانتی متر بود. بر اساس نتایج این مطالعه از میان پارامترهای شیب، تراکم و نوع پوشش گیاهی، فاصله لانه تا آب و پوشش گیاهی، جهت دهانه لانه و هم چنین بافت خاک با توجه به مقدار واریانس به دست آمده در نرم افزار R فاصله لانه از آب به عنوان مهم ترین عامل در انتخاب محل لانه لاک پشت فراتی در تالاب هورالعظیم است. هم چنین به ترتیب بافت خاک، جهت، تراکم و فاصله با پوشش گیاهی و شیب در رتبه های بعدی قرار دارند. مهم ترین عوامل تهدید لاک پشت فراتی در تالاب هورالعظیم به ترتیب اولویت جاده سازی، تعارض بین گونه و صیادان، آلودگی نفتی و کم آبی است.

در این مطالعه برآورد سطح آلودگی فلزات سنگین در دریاچه زریبار با استفاده از لاک پشت برکه ای خزری (Mauremeys caspica) در تابستان و پاییز 1396 انجام شد. پس از صید لاک پشت ها از 5 نقطه (شمال، جنوب، شرق، غرب و جنوب غربی) دریاچه طول و عرض جغرافیایی با کمک دستگاه GPS ثبت شد و ویژگی های ریخت شناسی گونه و وزن لاک پشت با دقت 1/0 گرم اندازه گیری شد. با استفاده از سیم چین به مقدار یک گرم وزن تر به صورت عرضی از لاک لاک پشت برکه ای خزری نمونه برداری شد و همچنین به مقدار 5 سی سی خون از هر لاک پشت گرفته شد. جنسیت نمونه ها از طریق انحنای پلاسترون تشخیص داده شد و پس از آن همه لاک پشت ها حداکثر پس از 2 ساعت در محل صید شده رهاسازی شدند. پس از هضم اسیدی نمونه های لاک و خون در آزمایشگاه، با استفاده از دستگاه جذب اتمی (مدل واریان 220) غلظت فلزات سنگین قرائت شد. تجزیه و تحلیل داده های بخش فلزات سنگین با استفاده از نرم افزار SPSS 20 صورت گرفت. برای برآورد ارتباط بین داده های به دست آمده و مقایسه آن ها از آزمون های: تجزیه واریانس یک طرفه، دانکن، آزمون t، آزمون همبستگی پیرسون و آزمون t هتلینگ استفاده شد. نتایج نشان داد، بین غلظت فلزات سنگین در بافت های لاک و خون تفاوت آماری معنی داری وجود دارد. اما بین ایستگاه ها ی مورد مطالعه و میزان غلظت فلزات سنگین تفاوت آماری معنی داری وجود ندارد. در این مطالعه بیشترین میزان جذب فلز مربوط به فلز روی و در بافت لاک مشاهده گردید. براساس این مطالعه لاک می تواند به عنوان یک بافت مناسب جهت برآورد غلظت فلزات سنگین در لاکپشت خزری مورد استفاده قرار گیرد.

در این مطالعه ویژگی های زیستگاهی و رژیم غذایی لاک پشت مهمیزدار در منطقه صلوات آباد در بیست کیلومتری جنوب شرق شهر سنندج استان کردستان بررسی شد. مطالعه میدانی به صورت پیمایشی و روش ترانسکت خطی در تابستان 1395 و بهار 1396 انجام شد. برای ثبت اطلاعات خرد زیستگاه از پلات دایره ای استفاده شد، پلات ها به شعاع 5/2 متر به مرکز محل مشاهده گونه زده شدند. هنگام مشاهده گونه اطلاعات ریخت شناسی شامل طول مستقیم کاراپیس، عرض مستقیم کاراپیس، طول مستقیم پلاسترون، عرض مستقیم پلاسترون، ارتفاع لاک و وزن نمونه ها اندازه گیری شد. جنسیت از طریق انحنای پلاسترون و سن گونه نیز از طریق شمارش تعداد دوایر هر اسکوییت مشخص شد. پارامترهای زیستگاهی ثبت شده در پلات ها شامل درصد دارای پوشش گیاهی، درصد بخش های فاقد پوشش، میانگین ارتفاع گیاهان و نوع گونه های گیاهی و گونه های گیاهی غالب است. همچنین ارتفاع از سطح دریا، طول و عرض جغرافیایی با کمک دستگاه GPS و دمای بدن لاکپشت ها و دمای خرد زیستگاه با استفاده از دستگاه ترمومتر لیزری ثبت شدند. پس از تهیه عکس، نشانه گذاری و اندازه گیری، نمونه های صید شده در محل صید رهاسازی شدند. تجزیه و تحلیل داده های بخش زیستگاهی توسط نرم افزار SPSSو آزمون های آماری: آنالیز واریانس یک طرفه، آزمون مربع کای دو، کای اسکویر یک طرفه و آزمون تی انجام شد. برای بررسی رژیم غذایی نمونه های مدفوع جمع آوری شده با استفاده از الکل هفتاد درصد فیکس شدند سپس به آزمایشگاه انتقال داده شده و با کمک لوپ با بزرگنمایی x400 گونه های گیاهی شناسایی شدند. پس از شناسایی گیاهان، از شاخص اهمیت نسبی (IRI) برای تعیین میزان اهمیت و ارجحیت مواد غذایی استفاده شد. درمجموع در رژیم غذایی لاک پشت مهمیزدار در منطقه صلوات آباد شانزده گونه گیاهی شناسایی شد، بیشترین اهمیت و شاخص نسبی به ترتیب متعلق به گونه های گیاهی انگور (Vitis vinifera) شیر سگ(Euphorbia) و قیاق (Sorghom halepense) بودند. نتایج این مطالعه نشان داد این لاک پشت از گون بوته ای (Astragalus verus) به عنوان پناه استفاده می کند. همچنین نتایج نشان داد لاک پشت مهمیزدار بیشتر بخش های مرتعی مسطح و نزدیک منابع آبی با ارتفاع بین 1700 تا 1750 متر زیستگاه را در منطقه صلوات آباد ترجیح می دهد.

مطالعه حاضر با هدف بررسی جایگاه تاکسونومیک گونه کفتار راه راه ایرانی با استفاده از دو ژن میتوکندریایی Cyt b و ND2 در ایران انجام شد. برای این منظور DNA مورد نیاز از بافت سی نمونه گونه کفتار راه راه ایرانی از سطح دوازده استان کشور استخراج شد. استخراج DNA به روش استخراج نمکی صورت پذیرفت. از فراخانواده گربه شکلان و از جنس کفتار ها تنها گونه کفتار راه راه در ایران زیست می کند که به دلیل وجود توزیع جغرافیایی این گونه در ایران و از سوی دیگر تنوع زیستگاهی بالا در گستره ی کشور ایران، به نظر می رسید که تنوع ژنتیکی بالایی در جمعیت های این گونه مشاهده شود. اما با انجام این مطالعه و بررسی 28 نمونه بافت عضله گونه کفتار راه راه ایرانی با استفاده از دو ژن Cyt b و ND2 به ترتیب با طول های 473 و 404 جفت نوکلئوتید، مشخص شد که تنوع ژنتیکی در بین جمعیت های گونه کفتار راه راه ایران اندک و بین صفر تا حداکثر 0.004 متغیر است. برای بررسی جایگاه تاکسونومیک گونه کفتار راه راه ایرانی درختان فیلوژنیکی با استفاده از روش های اتصال همسایگی، تکامل کمینه، و حداکثر تشابه برای مقایسه توالی ها با استفاده از نرم افزار Mega 6 و هم چنین حداکثر تشابه با استفاده از نرم افزار Mr.bayes با 1000 جای گشت بر اساس ترکیب دو ژن ترسیم شدند. نمونه های مورد مطالعه در این بررسی در تمام درخت های ترسیم شده به همراه تنها نمونه توالی ثبت شده برای این گونه در بانک ژن همگی در یک کلاد قرار گرفتند و نتایج حاصل از ترسیم تمامی درخت ها ترسیم شده مشابه بوده و تایید کننده یکدیگر بودند؛ نتایج نشان داد که همه نمونه های مورد مطالعه در این تحقیق متعلق به یک گونه هستند.

مطالعه حاضر با هدف بررسی جایگاه تاکسونومیک گونه گربه جنگلی ایران با استفاده از دو ژن میتوکندریایی Cytb و NADH5 در ایران انجام شد. به منظور استخراج DNA، 28 نمونه بافت عضله از 16 استان ایران جمع آوری شد. استخراج DNA به روش استخراج نمکی صورت پذیرفت. از فراخانواده گربه شکلان و از جنس Felis، 5 گونه در ایران زیست می کند که فراوان ترین آن ها به لحاظ پراکنش جغرافیایی گربه جنگلی است. به دلیل توزیع جغرافیایی وسیع این گونه در ایران و از سوی دیگر تنوع زیستگاهی بالا در گستره کشور ایران، به نظر می رسید که تنوع ژنتیکی بالایی در جمعیت های این گونه مشاهده شود. اما با انجام این مطالعه و بررسی 28 نمونه بافت عضله گونه گربه جنگلی با استفاده از ژن cytb و 30 نمونه با استفاده از ژن NAD5 به ترتیب با طول های 516 و 198 جفت نوکلئوتید، مشخص شد که تنوع ژنتیکی بین جمعیت های گونه گربه جنگلی ایران بسیار اندک است. برای بررسی جایگاه تاکسونومیکی و تعیین روابط فیلوژنتیکی گربه جنگلی از نذپرم افزار Mega و براساس مدل های حداکثر احتمال، نزدیگترین همسایه و ماکزیمم پارسیمونی استفاده شد. همچنین از نرم افزار Mrbayes برای ترسیم درخت حداکثر احتمال با بوت استرپ 1000 برای هر دو ژن به صورت ترکیبی برای ژن های cytb و NADH5 ترسیم شد. نتایج حاصل از ترسیم درختان تبارشناسی، عدم وجود تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه بین جمعیت های گربه جنگلی ایران را تایید کرد. شبکه هاپلوتایپی با نرم افزار Network رسم شد. جمعیت گربه جنگلی ایران دارای 4 هاپلوتایپ مختلف است که جمعیت نیمه شمالی یک هاپلوتایپ بزرگ را تشکیل داد و سایر هاپلوتایپ ها از آن مشتق شده اند.

در این مطالعه اثر آتش سوزی بر فراوانی و غنای گونه ای خزندگان منطقه جنگلی برقرو در 65 کیلومتری شمال شهر سنندج استان کردستان بررسی شد. بررسی منطقه به صورت پیمایشی و با استفاده از تله های چاله ای در منطقه آتش گرفته (زمان آتش سوزی تابستان 1394) و منطقه شاهد انجام شد. در هر منطقه به مساحت بیست و دو هکتار، 24 عدد لوله پلاستیکی پولیکا با قطر 20 و ارتفاع 40 سانتی متر به عنوان تله های چاله ای به صورت تصادفی، داخل زمین جاگذاری شدند. مطالعه میدانی از فروردین تا اواخر مهرماه 1395و از ساعت هشت صبح تا پنج بعدازظهر انجام گرفت. خزندگان پس از شناسایی، تهیه عکس و اندازه گیری در محل صید رهاسازی شدند. در محل مشاهده گونه ها متغیرهای زیستگاهی شامل: پوشش گیاهی و جنس بستر به تفکیک لاش برگ، رسی، قلوه سنگ و رسی، سنگی و صخره ای، پناه در دسترس گونه در اطراف تله چاله ای به تفکیک: سنگ، بوته، شاخه درخت و هم چنین ارتفاع از سطح دریا ثبت شد. میزان تنوع گونه ای توسط شاخص های سیمپسون و شانن-واینر و مقدار یکنواختی با استفاده از شاخص های سیمپسون، کامارگو و اسمیت و ویلسون برآورد شدند، هم چنین برای محاسبه غنا از شاخص های مارگالف و منهینیک استفاده شد. تعیین شاخص های تنوع و یکنواختی گونه ای توسط نرم افزار تنوع زیستی Ecological Methodology صورت گرفتند. بازه زمانی مطالعات میدانی بر اساس تعداد گونه های مشاهده شده به دو فصل مناسب و نامناسب تقسیم شد. درمجموع 78 خزنده متعلق به 6 گونه، 6 جنس و 3 خانواده شامل گونه های: لاسرتای کردستان (Timon kurdistanica)، سوسمار مار چشم زیبا (Ophisops elegans)، اسکینک مار چشم آسیایی (Ablepharus pannonicus)، لاسرتای سه خطی (Lacerta media)، اسکینک پابلند اشنایدر (Eumeces schneideri) و لاک پشت مهمیز دار (Testudo graeca) مشاهده شد. در بخش هایی از زیستگاه که پوشش گیاهی درختی و درختچه ای است به علت وجود لاش برگ به عنوان پناه و محل یافتن غذا برای خزندگان، گونه ها و تعداد نمونه های بیش تری مشاهده گردید. این مطالعه نشان داد تله های چاله ای ابزار بسیار مناسبی برای صید لاسرتای کردستان است گونه ای که به شدت وابسته به درختان بلوط بوده و مشاهده و مخصوصاً صید آن با استفاده از سایر روش ها بسیار دشوار است. بر اساس آزمون فریدمن در فصل نامناسب و مناسب تأثیر دما بر فراوانی گونه ای معنی دار بود. نتایج